ارزیابی اثرات کم آبیاری و کاهش تخصیص آب بر تولید بخش کشاورزی استان قزوین

برای در ‌امان ماندن از خطرات خشکسالی و بحران آب در آینده نیاز است که راهکارها و قوانین مناسبی برای بهره برداری از منابع آب محدود اتخاذ شود. بکارگیری راهبرد کم آبیاری در این زمینه، علاوه بر ایجاد تعادل بین میزان مصرف و منابع موجود (رودخانه‌ها، آب های زیرزمینی و سدها)، سبب کاهش مصرف بی رویه آب در بخش‌ کشاورزی می‌شود. در تحقیق حاضر به منظور بررسی اثرات کم‌آبیاری بر الگوی کشت و سود ناخالص کشاورزان استان قزوین، ابتدا توابع تولید محصولات کشاورزی براساس سه روش آبیاری کامل، کم‌آبیاری پنج درصد و کم آبیاری 10 درصد تخمین زده شدند. سپس با استفاده از یک مدل برنامه ریزی غیرخطی، الگوی بهینه کشت در استان قزوین تعیین شد. در پایان نیز اثرات کم آبیاری همزمان با اعمال سیاست کاهش آب آبیاری دردسترس تحت سناریوهای 10، 20، 30 و 40 درصد بر الگوی کشت و سود ناخالص کشاورزان مورد بررسی قرارگرفت. تخمین توابع تولید محصولات کشاورزی با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی و بسته نرم افزاری eviews صورت گرفت. مدل برنامه ریزی غیرخطی نیز در محیط نرم‌افزاری gams حل شد. نتایج حاصل از تخمین توابع تولید نشان داد که روش کم آبیاری پنج درصد سبب کاهش ناچیز عملکرد محصولات می شود، اما روش کم-آبیاری 10 درصد بر عملکرد اغلب محصولات الگو اثر منفی می‌گذارد. نتایج حاصل از مدل برنامه ریزی غیرخطی نیز نشان داد که بکارگیری روش کم آبیاری توام با سیاست کاهش آب آبیاری دردسترس اگرچه منجر به کاهش سود ناخالص کشاورزان می شود، اما به حفظ و پایداری منابع آب سطحی و زیرزمینی استان قزوین کمک شایانی می کند.