شبیه‌سازی توزیع رطوبت در خاک تحت آبیاری قطره‌ای با آب شور با استفاده از مدل swap

تعیین شکل توزیع رطوبت در خاک مستلزم صرف وقت و انجام آزمایش‌های صحرایی پرهزینه است. مدل‌های شبیه‌ساز جایگزین مناسبی در پاسخ‌گویی به مسایل مربوط به حرکت و توزیع آب هستند. در این پژوهش، شبیه‌سازی رطوبت خاک تحت آبیاری قطره‌ای با مدل swap انجام گرفت و کارآیی مدل فوق درمقایسه با نتایج میدانی ارزیابی شد. مدلswap براساس اطلاعات اندازه‌گیری شده از مزرعه تحقیقاتی دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز تحت کشت ذرت و مجهز به سامانه آبیاری قطره‌ای در سال زراعی 92-1391 و پارامترهای هیدرولیکی خاک به‌دست آمده ازمدل retc ارزیابی گردید. داده های مورد نیاز این پژوهش با استفاده از دو تیمار شوری آب آبیاری شامل تیمار t1 ( آب رودخانه کارون با شوری سه دسی زیمنس بر متر) و تیمار t2 با شوری 5/3 دسی زیمنس بر متر جمع آوری شد. روش کاشت به صورت دستی و در داخل کرت هایی شامل چهار ردیف سه متری با فاصله ردیف 75 سانتی‌متر و با تراکم 80 هزار بوته در هکتار انجام شد. سیستم آبیاری قطره‌ای از نوع نوارهای تیپ با فاصله روزنه‌های 20 سانتی‌متر و با آبدهی 2/2 لیتر بر ساعت با فشار 6/0 بار بود. مقایسه مقادیر اندازه‌گیری شده رطوبت خاک در مقابل مقادیر پیش ‌بینی شده تا عمق 90 سانتی‌ متری در روی پشته، 10و 20 سانتی‌ متری قطره‌چکان در قالب ترسیم نموداری و محاسبه بیشینه خطا (me)، میانگین ریشه دوم خطای نرمال شده (nrmse) و ضریب باقیمانده (crm) انجام شد. مقادیر me، nrmse و crm در 10 سانتی ‌متری قطره‌چکان به‌ترتیب برابر با 02/0، 41/14 و 0016/0- سانتی ‌متر مکعب بر سانتی‌ متر مکعب، در 20 سانتی‌-متری قطره چکان 07/0، 49/15 و 036/0- سانتی ‌متر مکعب بر سانتی‌ متر مکعب و در روی پشته 1/2، 52/12 و 036/0- سانتی ‌متر مکعب بر سانتی‌ متر مکعب محاسبه شد. روند تغییرات دقت مدل swap در برآورد رطوبت از نزدیک قطره‌ چکان به سمت دورتر از قطره‌ چکان کاهشی بود که می‌تواند به‌دلیل دقت پایین مدل در شوری ‌های بالا باشد. به طورکلی نتایج حاصل از شبیه‌ سازی مدل swap نشان داد که این مدل می‌تواند توزیع رطوبت در خاک را تحت آبیاری قطره‌ای با آب شور با دقت قابل قبولی شبیه‌سازی نماید و می توان آن را به‌عنوان ابزاری کارآمد برای ارزیابی توزیع رطوبت در اطراف قطره‌چکان قلمداد کرد.