ارزیابی معادلات یکنواختی توزیع آب در آبیاری بارانی و امکان استفاده آنها در شرایط مختلف مزرعه‌ای

یکنواختی توزیع آب یکی از مهمترین عوامل ارزیابی سیستم‌های آبیاری است. تا کنون چندین معادله مختلف برای محاسبه ضریب یکنواختی توزیع آب در سیستم های آبیاری بارانی ارایه شده است. معادلات ارایه شده، لزوماً نتایج یکسانی در محاسبه ضریب یکنواختی برای یک مزرعه در شرایط به‌خصوص را ندارند. هدف از این پژوهش ارزیابی معادلات متفاوت ارایه شده توسط محققین مختلف، مشاهده تاثیر شرایط متفاوت مزرعه‌ای در نتایج حاصله، بررسی روابط موجود بین نتایج این معادلات و امکان استفاده از آنها می باشد. برای این منظور ضریب یکنواختی توزیع 10 سیستم آبیاری بارانی از مزارع استان چهار محال و بختیاری با استفاده از معادلات پیشنهادی کریستیانسن، متخصصین انجمن نیشکر هاوایی، هارت و رینولدز، بنامی و هر، ویلکوکس و اسوالز، کریدل و همکاران، مریام و کلر، کارملی و بیل و هاول محاسبه گردید. داده‌های حاصله توسط نرم افزار sas و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی تجزیه وتحلیل گردیدند. نتایج نشان داد که ضرایب یکنواختی حاصل از معادلات مذکور دارای تفاوت معنی‌داری بوده (05/0 < p) و تعدادی از این معادلات در شرایطی خاص، رقمی منفی و یا بزرگتر از 100 درصد را برآورد می‌کنند. علاوه بر این در مورد تمامی ضرایب یکنواختی، توزیع بتا بهتر از توزیع‌های نرمال و یکنواخت می‌تواند ضریب یکنواختی توزیع آب (cu) را تخمین بزند. همچنین در هر سه توزیع بتا، نرمال و یکنواخت کمترین همخوانی بین مقادیر پیش‌بینی شده و مقادیر اندازه‌گیری شده مربوط به معادلات ارایه شده توسط کارملی، بیل و هاول و بنامی و هر بوده و بیشترین همخوانی مخصوصاً در توزیع‌های بتا و نرمال مربوط به معادله کریستیانسن می‌باشد. به‌طور کلی نتایج نشان داد که برخی از ضرایب یکنواختی توزیع آب نظیر ضریب یکنواختی بنامی و هر، ضریب یکنواختی کارملی و تا حدی ضریب یکنواختی بیل و هاول به شدت وابسته به شرایط ویژه مزرعه‌ای بوده و نمی‌توان آنها را در سایر شرایط مزرعه استفاده نمود.