اثر کم آبیاری تنظیم شده و کود پتاسیم بر دینامیک ریشه، عملکرد محصول و اجزا آن در ارقام مختلف سورگوم علوفه ای

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف آب آبیاری و کود پتاسیم بر خصوصیات رشدی ریشه، اندام های هوایی، عملکرد و کارایی مصرف آب در سه رقم سورگوم علوفه ای، پژوهشی در اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی استان سمنان( شاهرود) در سال 1393 به صورت گلدانی و مزرعه ای انجام شد. متغیرهای این پژوهش عبارت بودند از : 1- آب آبیاری در سه سطح (50، 75 و 100 درصد آب مورد نیاز) 2- کود پتاسیم در سه سطح ( صفر، 50 و 100 درصد کود مورد نیاز براساس آزمون خاک) 3– ارقام سورگوم علوفه ای در سه سطح (پگاه، اسپیدفید و کرج). پژوهش گلدانی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به صورت فاکتوریل و پژوهش مزرعه ای در قالب طرح کرت های خرد شده به صورت فاکتوریل با سه تکرار انجام شد. در پژوهش گلدانی243 گلدان پلاستیکی به قطر 30 و ارتفاع 60 سانتی متر انتخاب شد. در هر دو پژوهش، آب آبیاری با استفاده از داده های هواشناسی محل به روش پنمن- مانتیث محاسبه و با روش آبیاری قطره ای در اختیار گیاه قرار گرفت. نمونه برداری از ریشه (پژوهش گلدانی) در سه مرحله در طول فصل زراعی به صورت تخریبی انجام شد. حجم ریشه با روش غوطه وری در آب و وزن آن با ترازوی دقیق اندازه گیری شد. در پژوهش گلدانی علاوه بر پارامترهای ریشه، سطح برگ، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه و وزن اندام هوایی نیز اندازه گیری شد. نتایج نشان داد اثر آب آبیاری و کود پتاسیم بر عملکرد علوفه ی تر در پژوهش مزرعه ای، خصوصیات ریشه (حجم و وزن خشک) در پژوهش گلدانی و اندام های هوایی گیاه (هر دو پژوهش) معنی دار شد. در پژوهش مزرعه ای بیشترین عملکرد، از سطح آب و کود 100 درصد (8/102 تن در هکتار) بدست آمد. رقم پگاه با عملکرد 7/92 تن در هکتار در بین ارقام، بیشترین عملکرد علوفه را داشت. حداکثر کارایی مصرف آب (5/20 کیلوگرم بر مترمکعب در هکتار) برای علوفه ی تازه از تیمار آب 75 % و کود 100 درصد بدست آمد. تیمار آب 75% و کود 100 درصد و رقم پگاه (w75k100vp) به عنوان تیمار برتر تعیین شد. کاربرد کود پتاسیم (به اندازه ی نیاز) توانست بخشی از زیان های ناشی از کمبود آب را جبران نماید. معادلات ریاضی حجم و وزن ریشه نسبت به زمان و نیز روابط بین برخی صفات اندام هوایی و ریشه با استفاده از داده های پژوهش گلدانی تعیین شدند.