بررسی نقش شیوه آبیاری با آب شور بر عملکرد سورگوم و ارتقای کارآیی مصرف آب و عناصر غذایی

افزایش روزافزون جمعیت همگام با معضل بحران جهانی منابع آب شیرین، استفاده از منابع آب نامتعارف در بخش کشاورزی، به عنوان بزرگ ترین مصرف کننده ی آب شیرین، به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک را ضروری می سازد. به همین دلیل، در این پژوهش، در قالب یک طرح آماری بلوک کامل تصادفی در سطح مزرعه، تاثیر چهار شیوه آبیاری شامل آبیاری با شیارثابت با آب غیرشور (ff)،آبیاری با شیار ثابت با آب شور (ss)، آبیاری با شیار یک در میان ثابت با آب شور و غیرشور (ffs) و آبیاری باشیار یک در میان متغیر با آب شور و غیرشور (afs) بر میزان عملکرد، جذب آب و عناصر غذایی مهم و تجمع نمک در خاک مورد بررسی قرار گرفت. مجموع تبخیر-تعرق در کل فصل کشت در تیمار شاهد برابر با 2/901 میلی متر بوده و مقدار آن در تیمارهای afs، ffs و ss در حد معنی داری در سطح پنج درصد و به میزان 3/6، 9/9 و 3/12 درصد کمتر از تیمار شاهد بود.علی رغم کاهش معنی دار در میزان بیوماس کل در تیمارهای ffs (mg ha-1 34/6) و ss (mg ha-117/5) در مقایسه با تیمار شاهد (mg ha-1 89/7)، حفظ بیوماس کل در حد مطلوب در تیمار afs (mg ha-1 7/7) باعث 2/13 و 8/33 درصد افزایش کارآیی مصرف آب در این تیمار در مقایسه با تیمارهای ffs و ss شد. اگرچه اعمال تیمارهای ss و ffs باعث کاهش معنی دار جذب عناصر غذایی شد، اختلاف معنی داری بین مجموع کل نیتروژن، پتاسیم و فسفر جذب شده در تیمار afs ( به ترتیب، 3/150، 6/129 و 4/21 کیلوگرم در هکتار)در مقایسه با تیمار شاهد (نیتروژن 9/160، پتاسیم 8/134 و فسفر 4/21 کیلوگرم در هکتار) مشاهده نشد. میزان تجمع نمک در محدوده ریشه در تیمار afs نیز کم تر از مقدار آن در تیمارهای ss و ffs بود. لذ، استفاده از این شیوه آبیاری، ضمن کاهش 3/6 درصد در آب مورد نیاز در کل فصل رشد و تامین 50 درصد آن از منابع آّب شور و کاهش میزان کود مورد نیاز، زمینه حفظ منافع اقتصادی و زیست محیطی در کشاورزی آبی در منطقه را فراهم می آورد.