بررسی اقتصادی ‌آبیاری محدود گندم دیم تحت مدیریت‌های مختلف زراعی و تعیین قیمت آب در مزارع زارعین استان کرمانشاه

آبیاری محدود در زراعت دیم حتی در صورت اثربخشی آن، بایستی از جنبه‌های اقتصادی نیز مورد ارزیابی قرار گیرد تا بهترین مدیریت زراعی از لحاظ اقتصادی تعیین شود. اهداف مطالعه، تعیین میزان هزینه ‌و درآمدهای تولید گندم دیم تحت مدیریت‌های سنتی و برتر زراعی، تعیین قیمت آب آبیاری با نرخ تنزیل‌ مناسب، اقتصادی و غیر اقتصادی بودن جای‌گزینی تیمارها تحت مدیریت‌های مختلف بوده است. تیمارهای آزمایش شامل دو سطح مدیریت زراعی (سنتی و برتر) با سطوح مختلف آبیاری تکمیلی (دیم، تک‌‌آبیاری در زمان کاشت و تک‌‌آبیاری بهاره) در منطقه مرک استان کرمانشاه بوده است. آزمایش‌ها در مزارع کشاورزان و با مشارکت آنها انجام و داده‌‌های لازم جمع‌‌آوری شد. در این بررسی، جهت انتخاب مناسب‌ترین تیمار آبیاری محدود و مدیریت زراعی مناسب در دو سال زراعی (85-1384 و 86-1385)، از تکنیک بودجه‌بندی جزیی و برای تعیین قیمت آب از روش اقتصاد مهندسی (فرمول‌‌های سری یکنواخت) استفاده گردید. طبق نتایج به دست آمده، میانگین هزینه تولید در دو سال زراعی، تحت شرایط مدیریت مرسوم و اعمال مدیریت برتر زراعی در مزرعه انتخابی منطقه مرک، به ترتیب 5/1107 و 5/1567 هزار ریال در هکتار محاسبه شد. در منطقه مورد مطالعه، جای‌گزینی تیمار مدیریت برتر زراعی تحت شرایط تک‌‌آبیاری در بهار توسط سایر تیمارها غیر اقتصادی بوده است. زیرا در صورت جای‌گزینی سایر تیمارها به جای تیمار انتخابی در منطقه، میزان کاهش درآمد بیشتر از کاهش در مقدار هزینه خواهد شد. میانگین سود خالص این تیمار 5664 هزارریال محاسبه شد که بیشتر از سایر تیمارها می باشد. ارزش کنونی هزینه یکنواخت سالانه برای هزینه‌‌های سرمایه‌‌گذاری با نرخ تنزیل 7% حدود 3/24723 هزار ریال برآورد گردید. با در نظر گرفتن هزینه‌‌های جاری و حجم آب مصرفی به میزان 199584 متر مکعب، قیمت هر متر مکعب آب آبیاری در منطقه هدف 9/123 ریال محاسبه گردید.