بهره‌وری آب سیب‌زمینی در اقلیم‌های سرد، معتدل و گرم استان کرمانشاه

شناخت و تعیین مقدار بهره‌وری آب مصرفی اولین گام جهت بهبود آن می‌باشد. هدف این پژوهش تعیین بهره‌وری آب مصرفی گیاه سیب‌زمینی در اقلیم‌های گرم، معتدل و سرد استان کرمانشاه است. در اقلیم‌های ذکر شده به‌ترتیب شهرستان‌های قصر شیرین، کرمانشاه و سنقر که دارای بیشترین سطح زیر کشت سیب‌زمینی بودند به‌عنوان مناطق انجام این پژوهش انتخاب شدند. به این منظور 35 مزرعه تحت شرایط زارعین در سال 1401-1400 انتخاب شد. حجم کل آب آبیاری هر یک از مزارع منتخب در طول فصل رشد اندازه‌گیری گردید. بارش موثر با استفاده از رابطه usda تعیین شد. حجم آب مصرفی مزارع نیز از مجموع حجم آب آبیاری و بارش موثر محاسبه گردید. بعد از برداشت محصول و تعیین عملکرد سیب‌زمینی از تقسیم مقدار عملکرد بر حجم آب مصرفی، بهره‌وری آب مصرفی مزارع منتخب تعیین شد. برای تحلیل آماری نتایج از نرم‌افزار spss و آنالیز واریانس anova استفاده شد. نتایج نشان داد میانگین حجم آب آبیاری سیب‌زمینی در روش بارانی در شهرستان‌های قصر شیرین، کرمانشاه و سنقر به‌ترتیب 7507، 7186 و 6739 مترمکعب در هکتار و میانگین حجم آب مصرفی آن‌ها نیز به‌ترتیب 8002، 7246 و 6783 مترمکعب در هکتار به‌دست آمد. میانگین عملکرد سیب‌زمینی در این شهرستان‌ها نیز به‌ترتیب 24100، 35500 و 36100 کیلوگرم در هکتار حاصل گردید. بنابراین میانگین بهره‌وری آب مصرفی سیب‌زمینی در این شهرستان‌ها به‌ترتیب 4/3، 9/4 و 7/5 کیلوگرم بر مترمکعب به‌دست آمد. لذا نتایج حاصل نشان داد مقدار بهره‌وری فیزیکی آب مصرفی سیب‌زمینی در شهرستان قصر شیرین نسبت به دو شهرستان کرمانشاه و سنقر به‌ترتیب 30 و 40 درصد کمتر است که مهم‌ترین دلایل آن کمتر بودن عملکرد و بیشتر بودن حجم آب آبیاری و آب مصرفی سیب‌زمینی در این شهرستان می‌باشد. لذا می‌توان با مدیریت به‌زراعی و به‌نژادی و آموزش کشاورزان در راستای کاهش مصرف آب در این شهرستان اقدام به افزایش عملکرد و کاهش مصرف آب و نهایتاً افزایش بهره‌وری فیزیکی آب مصرفی سیب‌زمینی کرد.

water productivity of potato in cold, moderate and hot climates of kermanshah province

knowing and determining the water productivity is the first step to improve it. the aim of this research is to determine the water productivity of potato plants in hot, moderate and cold climates of kermanshah province. in the mentioned climates, qasr-e-shirin, kermanshah and sonqor cities, which had the largest area under potato cultivation, were selected as the areas for conducting this research. for this purpose, 35 farms were selected under the conditions of farmers in 2021-2022. the total volume of irrigation water of each of the selected farms was measured during the growing season. effective precipitation was determined using the usda equation. the amount of water consumed by farms was also calculated from the total amount of irrigation water and effective precipitation. after harvesting the crop and determining the yield of potatoes by dividing the amount of yield by the amount of water consumed, the water productivity of the selected farms was determined. spss software and anova analysis of variance were used for statistical analysis of the results. the results showed that the average volume of potato irrigation water in the sprinkler method in qasr-e-shirin, kermanshah and sonqor cities was 7507, 7186, and 6739 m3 ha-1, respectively, and their average water consumption was 8002, 7246, and 6783 m3 ha-1, respectively. the average yield of potatoes in these cities was 24100, 35500 and 36100 kg ha-1, respectively. therefore, the average water productivity of potatoes in these cities was 3.4, 4.9 and 5.7 kg m-3, respectively. therefore, the results showed that the water productivity of potatoes in qasr-e-shirin city is 30%, and 40% lower than in kermanshah and sonqor cities, respectively, and the most important reasons are the lower yield and the larger volume of irrigation water and potato water consumption in this city. therefore, it is possible to increase yield and reduce water consumption and finally increase the water productivity of potato by managing agronomic and breeding, and training farmers in order to reduce water consumption in this city.