تاثیر روش‌های مختلف آبیاری و آرایش کاشت بر عملکرد و بهره‌وری آب کنجد

کنجد گیاهی سازگار با شرایط نیمه خشک و متحمل به تنش آبی است و مدیریت صحیح آبیاری نقش بسزایی در افزایش کمیت و کیفیت دانه کنجد دارد. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر روش‌های آبیاری برحجم آب کاربردی و آرایش کاشت برای دست‌یابی به عملکرد مطلوب و بهره‌وری آب کنجد به صورت بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی عراقی محله گرگان اجرا شد. تیمارها شامل سه روش آبیاری (بارانی، قطره‌ای نواری و سطحی) به همراه سه آرایش کاشت بر بستر بلند1 (2 ردیف کاشت روی بستر بلند به عرض 50 سانتی متر، یک ردیف کاشت روی پشته به عرض 50 سانتی‌متر و یک ردیف کاشت با فواصل 50 سانتی‌متر بر بستر مسطح) در نظرگرفته شد. نتایج دو ساله آزمایش 1401-1400  نشان داد که حداکثر عملکرد دانه در روش آبیاری قطره‌ای نواری و روش کاشت روی پشته و کمترین عملکرد دانه در آبیاری سطحی با روش کاشت مسطح به ترتیب به میزان 1305 و 735 کیلوگرم در هکتار بود. متوسط مقدار آب کاربردی برای روش آبیاری قطره‌ای نواری حدود 4180 متر‌مکعب در هکتار و مقدار آب کاربردی برای روش‌های آبیاری بارانی و سطحی به ترتیب حدود 4675 و 5930 متر‌مکعب در هکتار اندازه گیری شد. حداکثر بهره‌ وری آب در روش آبیاری قطره ای نواری و روش کاشت روی پشته به ترتیب به میزان 0/31 و 0/45 کیلوگرم بر مترمکعب آب بود. در مجموع، با هدف دستیابی به حداکثر عملکرد دانه و بهره‌وری آب با حداقل مصرف آب، روش آبیاری قطره‌ای نواری و کاشت روی پشته برای کنجد توصیه می‌گردد.

evaluation of different irrigation methods and planting arrangements on sesame yield and water productivity

sesame plant is adapted to semi-arid conditions and one of its distinctive features is tolerance to water stress, and the correct management of irrigation plays a significant role in increasing the quantity and quality of sesame seeds. this research was conducted to determine the optimal irrigation method, applied water volume, and planting arrangement to achieve the maximum yield and water productivity of sesame in gorgan region. the study was carried out as completely randomized blocks at the agricultural research station in gorgan. the treatments included 3 irrigation methods (sprinkle, t-tape drip and surface) along with three arrangements of planting on a raised bed (2 rows of planting on a raised bed 50 cm wide, 1 planting row on a 50 cm wide ridge, and one planting row with 50 cm intervals on a flatbed). based on the results, the maximum seed yield in both years of the experiment 2021-22 was in the t-tape drip irrigation system and in the 1 planting row on a 50 cm wide ridge planting arrangement (1305 kg.ha-1) and the lowest was in the surface irrigation treatment with the flat planting method (735 kg.ha-1). the average amount of applied water for the two years of testing for the strip drip irrigation system was measured to be about 4180 m3.ha-1, and for sprinkler and surface irrigation methods was about 4675 and 5930 m3/ha, respectively. the maximum water productivity for irrigation method (t-tape drip irrigation) and for ridge planting was 0.31 and 0.45 kg/m3, respectively. in total, with the aim of achieving maximum seed yield and water productivity with minimal water consumption, t-tape drip irrigation and ridge planting are suitable for sesame and are recommended.