تبیین تعارضات آبی در بین برنج‌کاران حاشیه رودخانه تغار در شهرستان چرام، استان کهگیلویه و بویراحمد

امروزه، افزایش تقاضا برای آب از یک‌سو و کاهش ذخایر و منابع آبی قابل‌دسترس از سوی دیگر، تضادها و تعارضات آبی در بین بهره برداران را افزون ساخته است. ازاین‌رو، در این پژوهش که به روش پیمایش از نوع مقطعی انجام پذیرفت به واکاوی تعارضات آبی در بین بهره برداران حاشیه رودخانه تغار پرداخته شد. بر این اساس، جامعه آماری تحقیق شامل برنج‌کاران استفاده‌کننده از آب رودخانه تغار در شهرستان چرام، استان کهگیلویه و بویراحمد بود (230=n) که بر اساس جدول تعیین حجم نمونه کرجسی و مورگان، 140 مورد آنان به عنوان نمونه آماری برآورد شد و با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی در بین جامعه آماری توزیع گردید. ابزار گردآوری داده های تحقیق، پرسشنامه ای ساختارمند بود که پس از تایید روایی صوری آن توسط کارشناسان موضوعی، پایایی پرسشنامه با انجام مطالعه ای راهنما و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (0/70≤α) و پایایی ترکیبی در سطح مطلوبی برآورد شد. داده های گردآوری‌شده با استفاده از نرم افزار spss26 و pls3 smart تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان داد دو نوع تعارضات آب شامل بین فردی (برنج‌کاران با یکدیگر) و تعارض کشاورزان با سازمان آب در منطقه قابل مشاهده است. مقدار ضریب تعیین رفتار تضاد نشان داد که دو متغیر درک از کنترل رفتار تضاد و قصد رفتار تضاد، 57/1% از تغییرات واریانس رفتار تضاد را تبیین نمایند. علاوه بر آن، قصد رفتارتضاد (0/480=β) و درک از کنترل رفتارتضاد (0/311=β)، بیشترین اثر مستقیم و هنجارهای جامعه پیرامون تضاد (0/190=β) و نگرش نسبت به تضاد (0/127=β)، بیشترین اثر غیرمستقیم را بر بروز رفتار تضاد آب در کشاورزان مورد مطالعه داشته اند. ازاین‌رو، جلب اعتماد و مشارکت برنج‌کاران در مدیریت بهره برداری از آب رودخانه از طریق تشکیل انجمن های آب بران و همچنین برگزاری کارگاه های آموزشی و ترویجی فنون مذاکره و مدیریت تعارض به منظور مدیریت تضادر در بین آنان پیشنهاد می گردد.

explaining water conflicts among rice farmers along taghar river in choram county, kohgiluyeh and boyer-ahmad province

today, the rising demand for water coupled with diminishing water reserves has led to increased conflicts among water users. this research was conducted using a cross-sectional survey method, focused on analyzing water conflicts among taghar river users. the statistical population included 230 rice farmers utilizing taghar river water in choram county, kohgiluyeh and boyer-ahmad province, iran. following the sample size calculation table by karjesi and morgan, 140 rice farmers from this region were selected as the statistical sample using a random stratified sampling technique. a structured questionnaire was used as the data collection tool, validated by subject experts, and its reliability was confirmed through a pilot study and calculation of cronbach’’s alpha coefficient (α ≤ 0.70) and composite reliability. data analysis was performed using spss26 and smartpls3 software. the research findings revealed the presence of interpersonal water conflicts among rice farmers as well as conflicts between farmers and water organizations in the region. the r2 coefficient indicated that the independent variables (behavioral intention and perceived behavioral control) explained over 57.10% of the variation in conflict behavior. behavioral intention (β=0.480) and perceived behavioral control (β=0.311) had the most significant direct impact, while societal norms surrounding the conflict (β=0.190) and attitude towards the conflict (β=0.127) had the most substantial indirect influence on water conflict behavior among the farmers studied. the study recommends building trust and involving rice farmers in river water management through the establishment of water users’ associations, along with conducting educational workshops on negotiation techniques and conflict management to effectively address conflicts among them.