بررسی شاخص‎های بهره‎وری فیزیکی آب و انرژی در دو دشت با اقلیم متفاوت

آب، غذا و انرژی سه منبع اساسی برای حفظ زندگی و توسعه اقتصادی اجتماعی هستند و به‎طور جدایی‎ناپذیری به هم مرتبط اند. هدف پژوهش حاضر بررسی شاخص‎‎های بهره‎وری آب، انرژی و پتانسیل گرمایش جهانی محصولات عمده زراعی یعنی گندم و کلزا در دو اقلیم متفاوت در دشت ساری (معتدل و مرطوب) و دشت شریف‎آباد (گرم و نیمه خشک) بود. برای بررسی این شاخص‎ها در محصول گندم و کلزا از داده های مقطعی سال زراعی 1401-1400 استفاده شد. ابتدا تعداد نمونه بر اساس رابطه کوکران مشخص شد. سپس نمونه گیری بر اساس پرسشنامه طرح‌شده توسط خود محققان انجام گردید. تعداد 300 پرسشنامه تهیه شد و اطلاعات جمع‌آوری‌شده شامل مقدار مصرف نهاده ها و مقدار تولید بود. نتایج نشان داد که میانگین بهره‎‎وری فیزیکی آب در دشت ساری برای گندم و کلزا به ترتیب برابر با 1/13 و 0/67 کیلوگرم بر مترمکعب و در دشت شریف‎آباد به‎ترتیب 0/83 و 0/35 کیلوگرم بر مترمکعب بوده است. نیز، نتایج به‌دست‌آمده برای شاخص‎های انرژی نشان داد که بالاترین میزان انرژی ورودی در دشت ساری و شریف‎آباد برای محصول گندم به‎ترتیب برابر با 80618 و 71072 مگاژول در هکتار بوده است. همچنین نتایج نشان داد که بالاترین میزان انتشار گازهای گلخانه‎ای در دشت ساری برای محصول گندم برابر با 2495 و در دشت شریف‎آباد برابر با 2299 کیلوگرم co2 در هکتار به دست آمد که علت احتمالی این امر استفاده بیش‌ازحد کود و سموم در دشت ساری است. نتایج کلی نشان داد که عملکرد محصول در مناطق مرطوب بیشتر از مناطق خشک و نیمه‎خشک نبوده و این شاخص به پارامترهای مختلفی از جمله مصرف آب و  مدیریت زراعی بستگی دارد.

an investigation on physical productivity of water and energy indices in two contrasting climates

water, food, and energy are three essential sources for maintaining life and fostering socio-economic development, and they are inseparably interconnected. the aim of the present study was to examine the indicators of water and energy efficiency of major agricultural products, namely, wheat and rapeseed, in two different climates in sari (temperate and humid) and sharifabad (hot and semi-arid) plains in iran. to investigate these indicators in wheat and rapeseed crops, data from the agricultural year 2021-22 were utilized. initially, the number of samples was determined based on the cochran formula. then, sampling was done using a questionnaire designed by the authors. the questionnaires numbered 300, and the collected information included inputs and production quantities. the results showed that the average water physical efficiencies in sari plain for wheat and rapeseed crops were 1.13 and 0.67 kg/m3, while in sharifabad plain, it was 0.83 and 0.35 kg/m3, respectively. furthermore, the results indicated that the highest level of input energy in sari and sharifabad plains for wheat was 80618 and 71072 mj/ha, respectively. the results also showed that greenhouse gas emissions were higher in sari than in sharifabad, probably because of excessive use of fertilizer and pesticide in sari. the highest greenhouse gas emissions in sari for wheat were 2495 kg co2/ha, and in sharifabad, it was 2299 kg co2/ha. overall, the results indicated that crop performance in humid regions was higher than in dry and semi-dry regions, and this indicator depends on various parameters, including water consumption and agronomic management.