اثر متقابل کم‌آبیاری و بیوچار روی ویژگی‌های کمّی گیاه گشنیز در یک خاک شنی لومی

بیوچار ماده ای متخلخل و غنی از کربن زیستی (بیولوژیک) به شکل پایدار است که ساختار آن قادر به ذخیره‌سازی آب و عناصر غذایی بوده و به همین دلیل به‌عنوان نگهدارنده این مواد (به‌ویژه در خاک‌های شنی) در نظر گرفته ‌می‌شود. برای نیل به امنیت غذایی در شرایط تنش خشکی، بیوچار می تواند بهره وری آب را در بخش کشاورزی ارتقا بخشد. این پژوهش به‌منظور بررسی اثر کم‌آبیاری و سطوح مختلف بیوچار بر عملکرد گیاه گشنیز در خاکی با بافت سبک در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه و بر پایه فاکتوریل با طرح کاملاً تصادفی انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح آبیاری 50٪، 75٪ و 100٪ نیاز آبی گیاه و سه سطح کاربرد بیوچار شامل 0، 2/5٪ و 5٪ وزنی هر گلدان بود که در مجموع شامل 27 تیمار شد. آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه و جبران کمبود آب خاک تا حد ظرفیت زراعی (fc) با افزودن مقدار آب لازم به آن‌ها اعمال شد و آب اضافه‌شده نیز در طول فصل رشد اندازه‌گیری گردید. پارامترهای کمی وزن تر و خشک کل گیاه، ساقه، برگ، و ریشه در هر گلدان به دقت اندازه‌گیری شد. همچنین عملکرد محصول و بهره‌وری مصرف آب آبیاری در پایان فصل کشت در هر تیمار تعیین گردید. نتایج نشان داد که اثرات سطوح آبیاری و بیوچار بر برخی پارامترهای اندازه‌گیری شده در سطح احتمال 1% و 5% معنی‌دار بود. با اعمال کم‌آبیاری، مقادیر پارامترهای کمّی اندازه گیری شده و عملکرد گیاه کاهش یافت. بیشترین مقدار پارامترهای مذکور از تیمار100% مقدار آب آبیاری به دست آمد و استفاده از بیوچار تا سطح 2/5% وزنی خاک باعث افزایش آن پارامترها شد. بر این پایه، استفاده از مقدار مناسب بیوچار به‌عنوان اصلاح‌کننده خاک باعث بهبود رشد و عملکرد گیاه گشنیز می‌شود.

interaction effect of deficit irrigation and biochar on quantitative characteristics of coriander in sandy loam soil

biochar as a porous material is rich in biological carbon in a stable form. its structure is capable to store water and nutrients. therefore, it is used for retention of such materials, especially in sandy soils. biochar can improve water productivity in the agricultural sector in drought stress condition to achieve food security in the world. in order to study the effect of deficit irrigation and biochar on yield of coriander in a coarse-grained soil under water stress, this research was conducted using a factorial manner and a completely randomized design in the research greenhouse of urmia university. the experimental treatments included three levels of irrigation: 100%, 75%, and 50% of the plant water requirement, and three levels of biochar application: 0, 2.5%, and 5% of the weight of each pot, which totally included 27 treatments. irrigation was applied on the basis of plant requirement and soil water content below field capacity and the applied water was measured during the growing season. for each pot, quantitative parameters including weights of dry and wet plant, stem, leaf, and root were accurately measured. the results showed that the effects of irrigation levels and biochar on some measured parameters were significant at the probability level of 1% and 5%. the results demonstrate that by applying deficit irrigation, the measured quantitative parameters and plant yield decreased. the highest value of the parameters was obtained from the treatment of 100% water requirement and use of biochar up to the level of 2.5% of the soil. therefore, applying suitable amount of the biochar as soil amendment improves coriander plant’s growth and yield.