تاثیر سامانه آبیاری فتیله‌ای بر بهره‌وری آب و برخی صفات رشد گیاه گوجه‌فرنگی درکشت گلخانه‌ای

این پژوهش برای بررسی کارایی سامانه آبیاری فتیله‌ای در کشت گلخانه‌ای گیاه گوجه‌فرنگی و مقایسه آن با سامانه آبیاری قطره‌ای به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی (crd)، شامل تیمارهای آبیاری در پنج سطح (آبیاری قطره‌ای و آبیاری فتیله‌ای با قطرهای یک، سه، چهار و پنج سانتی‌متر) و دو بستر کشت (کوکوپیت، خاک، کود، پرلیت و خاک، شن، کود) در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس در سال 1400-1399 انجام شد. کمترین حجم مصرف آب در طول دوره رشد در آبیاری فتیله‌ای با قطر فتیله یک سانتی‌متر، 29/25 لیتر در بوته و بیشترین حجم مصرف آب در آبیاری قطره‌ای و فتیله‌ای با قطر فتیله پنج سانتی‌متر به‌ترتیب 36 و 37/5 لیتر در بوته بود. این نتایج نشان دهنده اختلاف 19% و 4% در میزان مصرف آب بین تیمار آبیاری فتیله‌ای با قطر یک سانتی‌متر و پنج سانتی‌متر با آبیاری قطره‌‌ای است. میزان مصرف آب در سامانه آبیاری قطره‌ای نسبت به متوسط سامانه آبیاری فتیله‌ای به میزان شش درصد بیشتر بود. همچنین قطر فتیله در آبیاری فتیله‌ای تاثیر معنی‌داری بر میزان مصرف آب داشت، به‌طوری ‌که اختلاف بین تیمارهای آبیاری فتیله‌ای (کمترین و بیشترین میزان مصرف آب) در قطرهای یک و پنج سانتی‌متر به 28% رسید. آبیاری فتیله‌ای با قطر سه سانتی‌متر در بستر کشت خاک، ماسه، کود با 700 گرم در بوته، بیشترین عملکرد میوه گوجه‌فرنگی را به خود اختصاص داد. عملکرد میوه در بستر خاک، ماسه، کود نسبت به بسترکوکوپیت، خاک، پرلیت، کود نیز 59% افزایش بافت. بیشترین بهره‌وری آب در آبیاری فتیله‌ای با قطر سه سانتی‌متر، 11/19 و کمترین بهره‌وری آب در تیمار آبیاری قطره‌ای 9/06 کیلوگرم بر مترمکعب آب به دست آمد که دارای اختلاف 24% است. میزان مصرف آب در بستر کشت “خاک، شن، کود” نسبت به بستر کشت “کوکوپیت، خاک، کود، پرلیت” 21% کاهش یافت و موجب افزایش 100% بهره‌وری آب در بستر“خاک، شن، کود” شد. در آبیاری فتیله‌ای، به علت اینکه همواره آب در دسترس بوده، گیاه با تنش آبی مواجه نشد و این نتایج حاکی از آن است که سامانه آبیاری فتیله‌ای با بهبود رشد گیاه موجب افزایش میزان تولید محصول ‌تر و خشک و بهره‌وری فیزیکی آب گوجه‌فرنگی شد. اگرچه در این تحقیق تجزیه‌وتحلیل اقتصادی انجام‌نشده است ولی محصول بیشتر همراه با مصرف آب کمتر در سامانه آبیاری فتیله‌ای، درآمد بیشتری برای بهره‌بردار خواهد داشت و می‌تواند دلیل قابل قبولی برای استفاده از این روش آبیاری باشد.

effect of wick irrigation system on water productivity, growth and yield parameters of tomato plants in greenhouse

this study aimed to evaluate the efficiency of wick irrigation system in greenhouse cultivation of tomato plant and compare it with drip irrigation. the experiment was performed as factorial with a completely randomized design (crd) in the research greenhouse of tarbiat modares university in 2021. irrigation treatments included five levels (drip irrigation and wick irrigation with diameters of 1, 3, 4, and 5 cm) and two soil combination (cocopeat, soil, fertilizer, perlite and soil, sand, fertilizer), in 3 replications. the lowest and highest water consumption during the growing season was observed in wick irrigation with a diameter of 1 cm (29.25 l/plant) and in drip irrigation and wicks with a diameter of 5 cm (36 and 37.5 l/plant), respectively. the results showed differences of 19% and 4% in water consumption between, respectively, wick irrigation with a diameter of 1 and 5 cm compared to drip irrigation. also, the difference in water consumption between wick irrigation (minimum and maximum water consumption) of 1 and 5 cm diameters was 28%. the yield in soil, sand, fertilizer cultivation bed was increased by 59% compared to the cocopeat, soil, fertilizer, perlite cultivation bed and the maximum tomato yield (700gr/plant) was observed in the wick irrigation with a diameter of 3 cm. water consumption index in soil, sand, fertilizer cultivation bed was decreased 21%, rather than cocopeat, soil, fertilizer, perlite cultivation bed and increased water productivity by 100%. in wick irrigation, since water is always available, the plant does not face water stress and these results indicate that the wick irrigation system improves plant growth and increases production of wet and dry matter and water productivity in tomato plant. although economic analysis has not been done in this research, but more crop yield along with less water consumption in the wick irrigation system would have more income for the user and can be an acceptable reason for using this irrigation method.