تاثیر آبیاری قطره‌ای و غرقابی بر عملکرد و بهره‌وری آب در دو روش کشت برنج در مازندران

با توجه به اهمیت کشت برنج، به ویژه در استان مازندران، ضروری است که برنامه­ریزی دقیقی برای استفاده بهینه از منابع آبی موجود در استان در بخش کشاورزی صورت گیرد تا تقاضای آب برای تولید برنج کاهش یابد. به این منظور، آزمایشی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار با چهار تیمار (روی رقم طارم هاشمی) طی سال زراعی 1399 در معاونت موسسه تحقیقات برنج کشوردر آمل اجرا شد. تیمارها شامل کشت رایج با آبیاری غرقابی (t1)، کشت رایج با آبیاری قطره­ای (t2)، کشت نشایی در بستر گلخراب نشده با آبیاری قطره­ای (t3) و کشت مستقیم بذر در بستر خشک با آبیاری قطره­ای (t4) بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده­ها نشان داد اثر روش­های کشت و آبیاری بر ارتفاع بوته، عملکرد، آب مصرفی، آب آبیاری، بهره­وری آب مصرفی و بهره­وری آب آبیاری موثر بوده و از نظر آماری در سطح %1 و %5 معنی­دار بود. بیش­ترین و کم­ترین مقدار عملکرد به­ترتیب متعلق به تیمارهای t1 و t4 با 4079 و 2876 کیلوگرم در هکتار بود. بیش­ترین بهره­وری آب مصرفی متعلق به تیمار t2 با 0/61 کیلوگرم در مترمکعب بود که با کشت رایج با آبیاری غرقابی (t1) اختلاف معنی­داری نداشت. کم­ترین مقدار بهره­وری آب مصرفی نیز با 0/45 کیلوگرم در مترمکعب متعلق به تیمار t4 بود. بیش­ترین و کم­ترین مقدار بهره­وری آب آبیاری به­ترتیب متعلق به تیمارهای t2 و t1 با 0/67 و 0/52 کیلوگرم در مترمکعب بود. بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش، تیمار کشت رایج با آبیاری قطره­ای کاهش عملکرد قابل توجه­ای نسبت به تیمار کشت رایج با آبیاری غرقابی نداشت و با صرفه­جویی در مصرف آب میزان بهره­وری آب را افزایش داد؛ ازین رو تیمار کشت رایج با آبیاری قطره­ای به­عنوان بهترین تیمار در این پژوهش شناخته شد.

Effect of Drip and Flood Irrigation on Water Productivity and Yield in Two Methods of Rice Cultivation

Due to the importance of rice cultivation, especially in Mazandaran Province, it is necessary to plan carefully for the optimal use of water resources in the province in the agricultural sector, especially rice, to reduce water demand for rice production. For this purpose, an experiment was conducted in the form of a complete blockdesign with three replications and four treatments using Tarom Hashemi cultivar, during the 2021 crop year in the Rice Research Institute of IranAmol. Treatments included conventional planting with flood irrigation (T1) and drip irrigation (T2), transplanting in unpuddled bed with drip irrigation (T3) and direct seed cultivation in dry bed with drip irrigation (T4). The results showed that the cultivation method was effective on yield, plant height, water consumption and irrigation water, water productivity and water use efficiency and was statistically significant at 1% and 5% level of probablity. The highest and lowest yields belonged to T1 and T4 treatments with 4079 and 2876 kg/ha, respectively, and T2 had the highest water productivity with 0.61 kg/m3, which had no significant difference with T1. The lowest water productivity belonged to T4 with 0.45 kg/m3. The highest and lowest irrigation water productivity belonged to T2 and T1 with 0.67 and 0.52 kg/m3, respectively Based on the results, conventional planting with drip irrigation did not have a significant reduction in yield compared to conventional planting with flood irrigation and increased water productivity by saving water consumption Therefore, the conventional planting method with drip irrigation was recognized as the best treatment in this study.