برآورد نیاز آبی و ضریب‌گیاهی برنج رقم‌های کوهسار و هاشمی در سامانه‌های مختلف کشت

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات مدیریت آبیاری بر روی مقدار آب مورد نیاز مزرعه برنج و ضریب‌گیاهی در کشت اول دو رقم هاشمی و کوهسار در شرایط مزرعه در شهرستان محمودآباد در استان مازندران بود. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو سال زراعی 96-1395 و 97-1396 انجام شد. مقدار آب مورد نیاز مزرعه (از نشاءکاری تا برداشت) و ضریب‌گیاهی این دو رقم در دو سامانه کشت سنتی غرقابی و مدیریت کشت فشرده برنج مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در کشت نخست، مقدار میانگین دوساله آب مورد نیاز مزرعه برای رقم های کوهسار و هاشمی در سامانه ی مدیریت کشت فشرده ی برنج به ترتیب 534 و 556 و برای سامانه ی سنتی غرقابی 623 و 632 میلی متر بود. مقدار آب مورد نیاز مزرعه در کشت سنتی غرقابی نیز به میزان 13/1% در سامانه ی مدیریت کشت فشرده ی برنج کاهش یافت. مقادیر ضریب‌گیاهی بر پایه ی تبخیر تعرق مرجع از روش تشتک تبخیر برای فازهای سه‌گانه ی رویشی، زایشی و رسیدن، برای سامانه ی سنتی غرقاب در کشت اول برای رقم کوهسار به ترتیب از راست به چپ برابر با (1/14-1/129-0/92) و هاشمی (1/18-1/32-0/92) به‌دست آمد. طبق نتایج به‌دست آمده می‌توان دریافت که به‌کارگیری سامانه ی کشت فشرده ی برنج باعث صرفه‌جویی قابل ملاحظه‌ای در مصرف آب شالیزار می‎شود. لذا با توجه به کمبود آب در کشور، می‌توان از این روش به عنوان یکی از راهکارهای سازگاری با کم آبی در مناطق برنج‌خیز بهره برد.

Estimation of Water Requirement and Crop Coefficients of Rice Cultivars Kuhsar and Hashemi in Different Cultivation Systems

The purpose of this study was to investigate the effects of irrigation management on water requirement and crop coefficient of Hashemi and Kuhsar cultivars in the first crop. This experiment was carried out in Mahmoudabad District of Mazandaran Province in Iran in the form of factorial in a randomized complete block design, in two growing seasons of 20162018. The water requirements for the fields (from transplanting to harvest) and the crop coefficient of these two cultivars were studied in two systems of traditional flooding and system of rice intensification (SRI).  The results showed that, in the first crop, the twoyear average water requirements of Kohsar and Hashemi in SRI were 534 and 556 mm and for the traditional flooding system 623 and 632 mm, respectively. The water required by the farm in traditional flooding decreased by 13.1% in the SRI. Based on reference evapotranspiration using pan evaporation method for the three stages of vegetative, reproductive, and maturing, crop coefficient values for the flooding system for Kuhsar were, respectively, 1.14, 1.29, and 0.92; and for Hashemi, they were 1.18, 1.32, and 0.92. According to the obtained results, SRI causes significant savings in paddy water consumption, therefore, it is suggested that, due to water shortage in the country, this method be used as one of the adaptation strategies in rice fields.