بررسی تحمل به شوری دو ژنوتیپ انتخابی انار (punica granatum) در مقایسه با رقم رباب نیریز

به منظورارزیابی اثر تنش شوری بر برخی از ویژگی های رشدی ژنوتیپ های انتخاب شده انار از مناطقی با آب و خاک شور، آزمایشی به صورت فاکتوریل با طرح کاملاً تصادفی با دو عامل ژنوتیپ و رقم در سه سطح (’پوست سیاه اردکان‘، ’چاه افضل‘و ’رباب نیریز‘) و شوری آب آبیاری درپنج سطح (یک، سه، پنج، هفت و نه دسی زیمنسبر متر)، و با چهار تکرار در سال 1397-1396 در سایت مرکز ملی تحقیقات شوری ایران انجام شد.نتایج نشان داد که نوع ژنوتیپ و سطوح شوری بر تغییرات صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و غلظت عناصر غذایی موثر است. در تمامی ژنوتیپ های مطالعه شده با افزایش سطح شوری،شاخص های مورد مطالعه شامل ارتفاع شاخه، قطر شاخه، تعداد برگ کل، درصد برگ های سبز، وزن تر و خشک اندام هوایی، محتوی آب نسبی، شاخص کلروفیل، کلروفیل a، b و کل، کاهش و درصد برگ های نکروزه کاهش یافت. درحالیکه درصدبرگ های ریزش یافته، نسبت وزن تر ریشه به وزن تر اندام هوایی، درصد نشت یونی، درصد سدیم، درصد کلر، و نسبت سدیم به پتاسیم برگ ها افزایش یافتند، ولی میزان کاهش و افزایش در صفات اندازه گیری شده در بین ژنوتیپ های مطالعه شده با یکدیگر اختلاف معنی داری داشتند. در سطح شوری هفت دسی زیمنس بر متر، در ژنوتیپ های ’چاه افضل‘ و ’رباب نیریز به ترتیب برگ های نکروزه (3% و 5.6%)، برگ های ریزش یافته (1.05% و 4.83%)، نشت یونی (3.95% و 8.60 %)، سدیم (0.31% و 0.67%)، کلر (0.13% و 0.43%)، پتاسیم (0.64% و 0.27%)، و نسبت سدیم به پتاسیم (0.12 و 0.64 واحد) نسبت به گیاهان شاهد (سطح شوری 1 دسی زیمنس بر متر) افزایش یافتند. درحالیکه، برگ های سبز (4.06% و 10.43%)، تعداد برگ کل (2.62% و 12.4%)، رطوبت نسبی (5.68% و 9.77%) و کلروفیل کل (5.13% و 14.56%) به ترتیب در ژنوتیپ های ’چاه افضل‘ و ’ رباب نیریز ‘نسبت به گیاهان سطح شوری یک دسی زیمنس بر متر (شاهد) کاهش یافتند.در این تحقیق در مجموع، ژنوتیپ‌های ’چاه افضل‘ و ’ رباب نیریز ‘ به ترتیب به عنوان متحمل ترین و حساس ترین ژنوتیپ ها به شوری انتخاب شدند. ژنوتیپ چاه افضل با حفظ خصوصیات رشدی خود و افزایش جذب پتاسیم در مقابل سدیم توانست به خوبی شوری تا هفت دسی زیمنس بر متر را تحمل نماید.

Salinity Tolerance Evaluation in Two Selected Pomegranate (Punica granatum) Genotypes Compared with Rabab Neyriz Cultivar

To evaluate the effect of salinity stress on some of the growth characteristics of selected pomegranate (Punica granatum) genotypes of regions with soil and water salinity, a factorial experiment was carried out based on completely randomized design (CRD). Treatments included two factors: genotypes including 3 cultivars (‘Post Siyah Ardakan’,‘Rabab Neyriz’ and ‘Chah Afzal’) and irrigation water salinity at 5 levels (1, 3, 5, 7 and 9 dS/m), with 4 replications. The study was conducted at the National Salinity Research Center of Iran in 20182019. The results showed that type of genotype and levels of salinity affected morphological and physiological characteristics and concentration of nutrient elements in leaves. In all of the studied genotypes, with increase in salinity concentration, all of studied characteristics including branch height, branch diameter, number of leaves, green leaves percentage, aerial organs fresh and dry weight, relative water content percentage, SPAD, and contents of a, b and total chlorophylls decreased. However, necrotic leaves percentage, dropped leaves percentage, root fresh weight to aerial organs fresh weight ratio, relative ions leakage percentage, Na+ and Cl percentage and Na+ to K+ ratio increased at higher salinity levels. At salinity level of 7 dS/m, ‘ChahAfzal’ and ‘Rabab Neyriz’ showed an increase in necrotic leaves (3% and 5.60%, respectively ), dropped leaves (1.05% and 4.83%), relative ions leakage (3.95 % and 8.60%), Na+ (0.31% and 0.67%), Cl (0.13% and 0.43%), K+ (0.64% and 0.27%) and Na+ to K+ ratio (0.12 and 0.64), compared to 1 dS/m (control) treatment. Also, in ‘ChahAfzal’ and ‘Rabab Neyriz’, there was a decrease in green leaves (4.06% and 10.43%, respectively), number of total leaves (2.62% and 12.14%), relative water content (5.68% and 9.77%), and total chlorophylls (5.13% and 14.56%), compared to the control. Overall, ‘ChahAfzal’ and ‘Rabab Neyriz’ were recognized as, respectively, the most tolerant and sensitive genotypes to salinity stress. ‘ChahAfzal’ genotype tolerated salinity of 7 dS/m by maintaining its growth characteristics and increasing potassium uptake against sodium.