اثر کاربرد زئولیت طبیعی و مدیریت آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه (nigella sativa l.)

این پژوهش با هدف مطالعه و بررسی اثر بر همکنش تنش آبی و سطوح مختلف زئولیت بر خصوصیات رشد و عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه در طول یک فصل زراعی (1397-1396) انجام شد. طرح آزمایش بلوک های کاملاً تصادفی و بصورت کرت های خرد شده بود و تیمار آبیاری به عنوان تیمار فرعی در دو سطح (i1و i2: به ترتیب آبیاری با تامین 100 درصد و 50 درصد نیاز آبی) و تیمار زئولیتبه عنوان تیمار اصلی در سه سطح (z0: بدون مصرف و z1 و z2: به ترتیب با استفاده از زئولیت پتاسیمی در سطح دو و چهار گرم به ازای هر کیلوگرم خاک) با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام شد. تحت اثر بر همکنش زئولیت و تنش آبی، بیشترین مقادیر پارامترهای ارتفاع بوته 16.88 سانتیمتر، وزن تر و خشک، و وزن هزاردانه به ترتیب 11.96، 9.33، و 13.19 گرم، و تعداد کپسول در بوته و دانه در کپسول بترتیب 10.11 و 52.44 و عملکرد دانه 874.77 کیلوگرم در هکتار و کارآیی مصرف آب 0.135 کیلوگرم بر مترمکعب و کمترین مقادیر حاصله به ترتیب با مقادیر 13.33 سانتیمتر، 7.4، 5.05، 11.95 گرم، 8.33 و 44.44 برای تعداد کپسول در بوته و دانه در کپسول، 748 کیلوگرم در هکتار و 0.118 کیلوگرم بر مترمکعب حاصل شد. تنش آبی منجر به کاهش خصوصیات رشد و عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه گردید بر این اساس، کاربرد زئولیت در سطوح زیاد (15 تن در هکتار) و علی الخصوص تحت اثر آبیاری کامل گیاه می تواند منجر به حداکثر میزان عملکرد و خصوصیات رشد سیاهدانه شود.

Application of Clinoptilolite Natural Zeolite and Irrigation Management on Yield and Yield Components of Black Cumin Plant (Nigella sativa L.)

This research was conducted with the aim of studying the effect of interaction of water stress and different levels of zeolite on growth and yield characteristics of black cumin (Nigella sativa L)plant during cropping season of 2018. The study was based on completely randomized block design as split plots, with irrigation at two levels (I1 and I2: irrigation with 100% and 50% water requirement, respectively) and zeolite treatment at three levels (Z0: without Z1 and Z2: using potassium zeolite at 2 and 4 gr.kg1 soil, respectively), with three replications at Research Farm of Faculty of Agriculture, University of Birjand. Under the influence of interaction between zeolite and irrigation management, the highest plant height was 16.88 cm, and weight of fresh and dry yield and 1000seed were, respectively, 11.96, 9.33, and 13.19 g. Also the number of capsules per plant and seeds per capsules were, respectively, 10.11 and 52.44. The maximum grain yield was 874.77 kg.ha1 and water use efficiency (WUE) was 0.135 kg.m3, respectively. The lowest values for the corresponding parameters were 13.13 cm, 7.4, 5.05, and 11.95 g, respectively, and 8.33 and 44.44 for the number of capsules per plant and seeds per capsule, yield of 748 kg.ha1 and WUE of 0.118 kg.m3,. Water stress led to a decrease in the characteristics of growth and yield of black cumin. Therefore, application of zeolite at high levels (15 tons per hectare), especially under full irrigation of the plant, could lead to maximum yield and characteristics of black cumin growth.