ارزیابی کیفیت آب چاه‌های گازدار برای مصارف کشاورزی در منطقه همه‌کسی استان همدان

ترکیب شیمیایی آب آبیاری نقش مهمی در میزان عملکرد گیاهان زراعی و حفظ یا تخریب ساختمان خاک ایفا می‌نماید و مورد توجه برنامه‌ریزان بخش کشاورزی می‌باشد. با عنایت به مزه ترش و سوزنده آب برخی از چاه های کشاورزی در اطراف روستای همه‌کسی در استان همدان، تصور می شود که ترکیب آب آن‌ها نامتعارف بوده و برای ساختمان‌خاک و رشد گیاهان زیان‌آور است. لذا پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کیفیت آب چاه های مذکور و شناسایی روند تغییر ترکیب آن ها انجام گردید. در این پژوهش، تعداد شش حلقه چاه آب گازدار شناسایی و مقدار شوری آب آن ها، 15 مرتبه در طی سه سال (هر سال پنج بار) اندازه گیری گردید و روند تغییر هدایت الکتریکی آن ها توسط نرم افزار spssمورد بررسی قرار گرفت. همچنین از هر چاه یک نمونه‌ آب برداشت شد و برای تعیین مقادیر هدایت الکتریکی، کاتیون ها و آنیون ها مورد تجزیه قرار گرفت و شاخص های شیمیایی آن محاسبه و به کمک معیارها و دیاگرام‌ها، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که کلسیم و بی‌کربنات،‌ بیشترین سهم یونی را در این آبها دارا بوده و آب چاه‌های مذکور جزو آب‌های نامتعارف و نوع بی کربنات کلسیم منیزیم محسوب می شود. شوری آبِ این چاه‌ها زیاد (از 2.96 تا 6.07 دسی‌زیمنس بر متر) بوده و بعد از اصلاح نسبت جذب سدیم، در کلاس آب‌های خیلی‌شور و ‌سدیک (c4s4) قرار گرفت. با عنایت به شوری زیاد آب، بافت ریزدانه‌ی خاک و نبود آب کافی برای شستشو، انتظار می‌رود که سیستم خاک منطقه در اثر آبیاری با این آب در ناحیه ریشه‌ی‌گیاه به‌شدت شور شده و در نتیجه، عملکرد گیاهان و به‌خصوص گیاهان چند ساله کاهش یابد. ولی بررسی آماری تغیبرات هدایت ‌الکتریکی آب چاه های گازدار منطقه همه‌کسی نشان داد که مقدار شوری آب آن‌ها به‌طور معنی داری با گذشت زمان کاهش یافته که در نتیجه، کیفیت آب چاه‌های‌گازدار منطقه‌ی همه‌کسی از نظر آبیاری با گذشت زمان بهبود حاصل می‌نماید.