تاثیر الگوی کشت و آبیاری شیاری یک در میان بر بهره‌وری آب و زمین در کشت مخلوط گندم و شبدر

به منظور بررسی اثر الگوی کاشت و آبیاری موضعی ریشه بر بهره وری آب و سودمندی بهره برداری از زمین در کشت مخلوط گندم و شبدر ایرانی، پژوهشی به صورت مزرعه ای در شهرستان سلسله (استان لرستان) در سال زراعی 95-1394 اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل دو عاملی در سه تکرار انجام شد. عامل اول مدیریت آبیاری شامل آبیاری کامل (i1) و آبیاری موضعی (i2) بر اساس عمق ریشه بود و عامل دوم الگوی کاشت شامل کشت خالص گندم (w) و شبدر ایرانی (c)، کشت مخلوط گندم-شبدر ایرانی روی ردیف های جداگانه (wc1) و روی یک ردیف (wc2) . در کلیه الگوهای کشت، مصرف آب در آبیاری موضعی ریشه به طور معنی داری (p≤0.01) کمتر از آبیاری کامل بود. عملکرد دانه گندم و شبدر ایرانی در آبیاری موضعی کمتر از آبیاری کامل ریشه بود به طوری که به ترتیب با کاهش 27% و 36% عملکرد دانه در کشت خالص مواجه شدند. با این حال، کاهش میزان مصرف آب از طریق اعمال آبیاری جزئی ریشه باعث افزایش بهره وری آب در کلیه الگوهای کاشت شد (32 % در کشت خالص گندم، 92 % در کشت خالص شبدر، 44 % در کشت مخلوط روی ردیف های جداگانه و 51 % در کشت مخلوط روی یک ردیف). نسبت برابری زمین در الگوهای کشت مخلوط در شرایط آبیاری موضعی ریشه 19/5 % بیشتر از آبیاری کامل ریشه بود که نشان می داد کشت مخلوط تا حدودی اثرات منفی کاهش فراهمی آب را جبران نمود. چرا که محتوای نسبی آب برگ گندم و شبدر ایرانی در الگوهای کشت مخلوط بیشتر از کشت خالص بدست آمد. بر این اساس، آبیاری موضعی ریشه همراه با کشت مخلوط می توانند به عنوان راهکاری مناسب برای افزایش بهره وری آب در تولید دانه گندم و شبدر ایرانی بکار رود.