مدل‌سازی تاثیر عوامل زیرساختی در ارتقاء بهره‌وری آب کشاورزی ایران

زیرساخت‌ها که بستر اصلی برای فعالیت و تولید کشاورزی از منابع محدود آب را فراهم می‌کنند، از الزامات راهبردی توسعه این بخش محسوب می‌شوند. هدف پژوهش حاضر شناسایی، تعیین اهمیت، میزان تاثیر و بررسی روابط مولفه‌ها و شاخص‌های زیرساختی در ارتقاء بهره‌وری آب کشاورزی بود. روش این تحقیق میدانی و پیمایشی بود که در آن پس از مطالعات اسنادی و کتابخانه‌ای و مصاحبه با خبرگان، به کمک ابزار پرسشنامه محقق ساخته، میزان اهمیت شاخص‌ها را در یک طیف لیکرت 5 گزینه‌ای دریافت کرده و به بررسی سوالات و فرضیات پرداخته ‌است. این تحقیق با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری و نرم افزار smart plsروابط و میزان تاثیر متغیرها را مشخص کرده است. طبق نتایج حاصله، تمرکز زیرساخت‌ها روی عرضه آب کشاورزی بود و ضعف رویکرد تقاضا محوری، جامع‌نگری، سیستمی، و فرایندی را به عنوان مسائل اصلی این زیرساخت‌ها نشان می داد. همچنین مولفه «مجهز کردن اراضی پایاب چاه‌ها به تجهیزات اندازه‌گیری و کاربرد آب آبیاری» و شاخص‌ «سهم اراضی پایاب چاه های مجهز به سامانه‌های کم مصرف آب از کل این اراضی»، از موثرترین آنها بود و مشخص گردید که (با فرض ثابت بودن سایر متغیرها)، «زیرساخت‌های آب کشاورزی» حدود 87/6 درصد در «ارتقاء بهره‌وری آب کشاورزی» تاثیر داشته و بین هر یک از مولفه‌ها و شاخص‌های مربوطه نیز رابطه مثبت و معنی‌داری برقرار می‌باشد.