تاثیر آبیاری ناقص ریشه بر ویژگی‌های کمی آویشن باغی (thymus vulgaris l.)

با توجه به محدودیت منابع آب در شرایط اقلیمی خشک و نیمه‌خشک ایران، کم‌آبیاری یکی از راه‌کارهای استفاده بهینه از آب و افزایش کارایی مصرف آب در بخش کشاورزی است. در این راستا به منظور بررسی اثر کم‌آبیاری بر ویژگی‌های کمی آویشن باغی(thymus vulgaris l.)، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تولید نهال شهرداری کرمان در سال زراعی 1395 اجرا شد. در این تحقیق، پنج تیمار آبیاری شامل آبیاری کامل (100 درصد جبران کمبود رطوبتی خاک)، کم‌آبیاری تنظیم شده و آبیاری ناقص ریشه هر کدام در دو سطح 75 و 55 درصد جبران کمبود رطوبتی خاک تا حد ظرفیت زراعی مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین وزن خشک اندام هوایی گیاه (1670/6 کیلوگرم در هکتار) و شاخص سطح برگ در مراحل مختلف رشد، در تیمار آبیاری کامل بدست آمد که از لحاظ آماری با 75 درصد اعمال شده در آبیاری ناقص تفاوت معنی‌داری نداشت. همچنین، بیشترین تعداد شاخه زایا (64/4) و ارتفاع بوته (39/4 سانتی‌متر) در تیمار آبیاری کامل بدست آمد که از لحاظ آماری با سایر تیمارها تفاوت معنی‌داری داشت. این در حالی است که بیشترین بهره‌وری آب ( 0/66 کیلوگرم بر مترمکعب)، وزن تر ریشه (4/5 گرم)، طول ریشه (15/8 سانتی‌متر) و حجم ریشه (2/8 سانتی‌متر مکعب در هر بوته)، به سطح 75 درصد اعمال شده در آبیاری ناقص ریشه اختصاص یافت که این امر به‌دلیل افزایش ریشه‌های ثانویه در این تیمار نسبت به سایر تیمارها بود. به‌طور کلی با توجه به نتایج بدست آمده می‌توان مطرح نمود که اعمال روش آبیاری ناقص ریشه و تامین 75 درصد نیاز آبی گیاه، ضمن صرفه‌جویی در مصرف آب، می‌تواند به‎رغم اعمال تنش رطوبتی با توسعه مناسب شاخص سطح برگ و ریشه گیاه، امکان استفاده بهتر از رطوبت خاک و انرژی خورشید در فرآیند فتوسنتز را فرآهم می‌آورد و راهکار مناسبی برای مقابله با بحران آب، برای حرکت به سمت یک کشاورزی پایدار محسوب شود.

Effect of Partial Root Zone Drying on the Quantitative Traits of (Thymus vulgaris L.)

Considering the limited water resources in arid and semiarid climate of Iran, deficit irrigation is one of the strategies for efficient use of water and increasing water use efficiency in agricultural districts. In order to study the effects of deficit irrigation on the quantitative traits of Thymus vulgaris L., an experiment was conducted in Kerman Municipality seedling production station in 2016. The experimental treatments were arranged as randomized complete block design with three replications. The irrigation regimes consisted of full irrigation (FI100), regulated deficit (RDI75% and RDI55%) and partial root zone drying irrigation (PRD75% and PRD55%). The results showed that the highest herbage dry weight (1670.6 kg/ha) and leaf area index in different stages of growth were produced by full irrigation treatment, while no significant difference between this treatment and PRD75 was observed. Also, the highest number of shoots (64.4) and plant height (39.4 cm) were produced by full irrigation treatment and there was significant difference between this treatment and other treatments. However, the highest water use efficiency (0.66 kg/m3), root fresh weight (4.5 g), root depth (15.8 cm) and root volume (2.8 cm3 per plant) appeared in PRD75. Therefore, 75 percent water replacement in partial root zone drying irrigation treatments, in addition to saving water consumption, provides better use of soil moisture and sunlight. Thus, this treatment can be considered as suitable approach to cope with the water crisis and achieve a sustainable agriculture.