عوامل موثر بر تمایل آبخیزنشینان به مشارکت در طرح‌های آبخیزداری در حوزه هزارخانی

با توجه به اهمیت حفاظت از منابع طبیعی، تدوین راهبردهای مشارکتی در جهت حفظ و بهره برداری از این منابع به عنوان ضرورتی بنیادی بیش از پیش احساس می شود. با مشارکت مردم در هر پروژه، اجرا و حفاظت آن پروژه با صرف هزینه و زمان کمتر و به صورت مطلوب تر انجام می گیرد؛ بنابراین هدف تحقیق حاضر شناسایی عوامل موثر بر تمایل آبخیزنشینان به مشارکت در طرح های آبخیزداری است که از نظر ماهیت، به صورت دو بخش کمی و کیفی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی آبخیزنشینان حوزه آبخیز هزارخانی استان کرمانشاه بود (450=n). طبق فرمول کوکران 207 نفر به عنوان نمونه به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه و تکمیل آن به صورت مصاحبه حضوری صورت گرفت. برای معتبرسازی محتوا از کارشناسان، متخصصین و استادان مجرب آشنا با مفاهیم مشارکت استفاده شد. برای تعیین پایایی پژوهش از روش آلفای کرونباخ استفاده شد که مقدار آلفای کرونباخ برای گویه های متغیر وابسته 0/93، برای گویه های عوامل اجتماعی 0/92، برای گویه های عوامل ارتباطی 0/85 و برای عوامل اقتصادی 0/89 محاسبه شد که نشان داد گویه ها هم مسیر بوده و از هماهنگی درونی بالایی برخوردار هستند. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که بین متغیر وابسته میزان مشارکت آبخیزنشینان با متغیرهای سطح تحصیلات، تعداد دام و مساحت زمین روابط مثبت و معنی دار و با میزان سن آبخیزنشینان رابطه منفی و معنی دار وجود دارد. همچنین، نتایج حاصل از روش تحلیل مسیر نشان داد که مساحت زمین، تحصیلات، عوامل اقتصادی و تعداد دام به ترتیب بیشترین و سن، عوامل اجتماعی و عوامل ارتباطی و منابع اطلاعاتی به ترتیب کمترین تاثیر را بر تمایل آبخیزنشینان به مشارکت داشتند، این عوامل و گویه ها 68/6 درصد از میزان مشارکت را تبیین کردند. برای جذب مشارکت عمومی در طرح ها، پیشنهاد می شود از طریق برگزاری کلاس های آموزشی- ترویجی، بهبود برنامه رسانه های جمعی و بهره برداری از رسانه های اجتماعی، انگیزه و آگاهی آبخیزنشینان بیشتر گردد.