واکاوی مهم‌ترین عوامل تخریب روسازی جاده‌های جنگلی در حوزه آذر رود استان مازندران

مقدمه و هدف: عملیات جاده‌سازی در جنگل یکی از مهم‌ترین فاکتورهای هزینه در زمینه مدیریت جنگل می‌باشد. مهم‌ترین بخش از ساختمان یک جاده را نیز روسازی آن تشکیل می‌دهد که بیش‌ترین هزینه در بخش تکمیل و مرمت جاده‌ها مربوط به هزینه‌ روسازی است. لذا تمرکز مطالعات و برنامه‌ریزی‌های مدیریت در این بخش بیش‌تر می‌باشد هدف از اجرای این پژوهش شناسایی عوامل موثر در تخریب روسازی جاده جنگلی به‎منظور کاهش هزینه‌های مرمت و نگهداری جاده جنگلی در زیر حوزه آذررود واقع در شهرستان سوادکوه در استان مازندران می‎باشد. مواد و روش‌ها: برای این منظور تعداد 139 نمونه (با ابعاد 5/5 × 10متر) از جاده جنگلی درجه‌ یک موجود در سری انتخاب گردید سپس متغیرهای فیزیوگرافی منطقه، شکل هندسی جاده‌های جنگلی و دانه‌بندی مصالح روسازی در هر نمونه اندازه‌گیری شد. برای اندازه‌گیری خرابی روسازی پارامترهای حجم چاله‌ها، حجم شیارهای طولی، میزان سطح برون‌زدگی سنگی و حجم شیارهای عرضی یا کرکره‌ای‌ اندازه‌گیری شد. اهمیت نسبی هرکدام از پارامترهای خرابی کل روسازی بر اساس فرایند تحلیل سلسله مراتبی و با استفاده از نظر متخصصین تعیین شد. برای مدل‌سازی و مشخص نمودن تاثیر هرکدام از متغیرهای مستقل از دو روش رگرسیون خطی چندگانه و مدل جنگل تصادفی استفاده شد. یافته‌ها: نتایج مدل‌سازی نشان داد که روش جنگل تصادفی با ضریب تبیین 89 درصد نسبت به روش رگرسیونی خطی با ضریب تبیین 28/4 درصد دارای نتایج بهتری در مدل‌سازی و تحلیل اثرات متغیرها بر خرابی روسازی جاده جنگلی بود. هم‌چنین نتایج نشان داد در هر دو روش مدل‌سازی، شیب طولی جاده و درصد رس و دانه‌بندی مصالح روسازی جاده به‌عنوان مهم‌ترین فاکتورها در خرابی کل روسازی جاده می‌باشد. نتیجه‌گیری: به‌طور کلی نتایج نشان داد خرابی کل جاده با افزایش اندازه دانه‌بندی مصالح و افزایش طول تانژانت نسبت مستقیم داشت. لذا پیشنهاد می‌شود در موقع عملیات جاده‎سازی نوع مصالح با دقت بیش‌تری انتخاب شود و در طراحی جاده لحاظ گردد. 

determination of the most important factors of pavement demolition of forest roads in azar roud watershed

extended abstractintroduction and objective: road construction operation in the forest is one of the most important cost factors in the field of forest management. the most important part of the construction of a road is its pavement, and the highest cost in the section of road completion and restoration is related to the cost of pavement. therefore, the focus of management studies and planning is more in this sector. the aim of this study is identified of the effective factors in the destruction of forest road pavement in order to reduce the costs of forest road repair and maintenance in azarrood sub-basin located in savadkoh city in mazandaran province.material and methods: for this purpose, 139 samples (with dimensions of 10.5 * 5.5 meters) were selected from the first-class forest roads in the series, then the physiographic variables of the area, the geometric shape of the forest roads and the grading of pavement materials were measured in each sample. in order to measure the pavement deterioration, the parameters of the volume of potholes, the volume of longitudinal grooves, the amount of stone protrusion surface and the volume of transverse grooves or shutters were measured. the relative importance of each of the pavement failure parameters was determined based on the process of hierarchical analysis and using experts’ opinions. to model and determine the effect of each of the independent variables, two methods of multiple linear regression and random forest model were used.results: the modeling results showed that the random forest method with an explanation factor of 89% compared to the linear regression method with an explanation factor of 28.4% had better results in modeling and analyzing the effects of variables on forest road pavement damage. also, the results showed that in both modeling methods, the longitudinal slope of the road and the percentage of clay and granularity of road pavement materials are the most important factors in the damage of the entire road pavement. conclusion: in general, the results showed that the damage of the whole road was directly related to the increase in the size of the aggregates and the increase in the length of the tangent. therefore, it is suggested to select the type of materials more carefully during the road construction operation and consider them in the road design.