بررسی ارتباط خصوصیات فیزیکی- شیمیایی خاک و گسترش فرسایش خندقی در حوزه آبخیز تمر قره قوزی، استان گلستان

پیچیده بودن فرآیند شکل گیری فرسایش خندقی و ناشناخته بودن عملکرد خصوصیات فیزیکی- شیمیایی خاک بر فرسایش از مهمترین چالش ها در پیشگیری آن است. با توجه به اهمیت سازندهای لسی در استان گلستان که سطح وسیعی از منطقه را در بر گرفته و نقش بسزایی در تولید رسوب رودخانه گرگان رود دارد، شناخت دقیق اشکال فرسایش در لس ها جهت ارایه راهکار مناسب برای کنترل فرسایش و رسوب، بویژه فرسایش خندقی ضروری به نظر می رسد. بنابراین در تحقیق حاضر به منظور شناخت مکانیزم شکل گیری و گسترش خندق ها در سازند لسی به بررسی تاثیرات عوامل فیزیکی- شیمیایی خاک بر رخداد فرسایش خندقی، اقدام به بررسی عکسهای هوایی با مقیاس 1:20000 و خصوصیات فیزیکی- شیمیایی خاک خندق های مورد مطالعه در منطقه تمر قره قوزی گردید. پس از تعیین موقعیت خندق ها روی نقشه واحد های کاری در محیط gis، از طریق بازدیدهای میدانی تعداد 10 خندق جهت مطالعه مشخص، نقشه برداری و مرفومتری شد. سپس جهت تعیین خصوصیات فیزیکی- شیمیایی خاک، اقدام به نمونه برداری از سطح خاک هر خندق در مقاطع 25، 50 و 75 درصد طول خندق شده است. در نهایت با استفاده از نرم افزار spss، ارتباط عوامل فیزیکی- شیمیایی خاک را با توسعه و گسترش فرسایش خندقی به صورت مدل رگرسیونی ارایه شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها حاکی از نقش موثر خصوصیات فیزیکی- شیمیایی خاک بویژه میزان سیلت، املاح محلول و درجه اشباع خاک در شکل گیری و گسترش فرسایش خندقی در سازند لسی می باشد.