تخمین حداکثر بارش محتمل در حوضه تالار استان مازندران به روش همدیدی

مقدمه و هدف: شدت، مدت و نوع بارش از جمله داده‌هایی است که در ایجاد سیل اهمیت بالایی دارد. بارش شدید با تبدیل به رواناب، می‌تواند سبب سیلاب و عواقب مصیبت‌باری گردد. اگر بالاترین میزان بارش که باعث ایجاد سیل شده محاسبه شود می‌توان از آن در جهت کاهش اثرات مخرب سیل بهره گرفت. حداکثر بارش محتمل در طول قرن فعلی نسبت به گذشته به علت تغییرات آب‌وهوایی افزایش قابل توجهی داشته است. برآورد این پارامتر بسیار حائز اهمیت بوده و معمولاً برای کاربردهای مهندسی و تخمین حداکثر سیل محتمل استفاده می‌گردد.مواد و روش‌ها: در این تحقیق برآورد حداکثر بارش محتمل حوضه تالار استان مازندران به روش همدیدی موردمطالعه قرار گرفت. از آمار بارش ایستگاه‌های منطقه و روش idw برای ترسیم نقشه های هم باران استفاده شد.یافته‌ها: ایستگاه زیرآب با 245/5 میلی متر بیشترین بارش را در تداوم 7 روزه ثبت کرد و به‌عنوان مرکز بارش شناسایی شد. با استفاده از دمای نقطه شبنم و سرعت باد، ضریب بیشینه‌سازی طوفان 1/76 محاسبه شد و مقدار حداکثر بارش محتمل برای تداوم یک الی هفت‌روزه به دست آمد که به طور میانگین میزان بارندگی حداکثر بارش محتمل نسبت به بارش‌های ثبت شده 75/96 درصد بیش تر است. بررسی نقشه‌های سطح دریا و تراز 500 هکتوپاسکال در طوفان 26 اسفند 1397 نشان می‌دهد یک کم ارتفاع روی ایران مستقر بوده که محور ناوه آن از شرق دریای سیاه شروع شده و تا مرکز ایران ادامه دارد و در غرب آن در روی دریای سیاه پر ارتفاع دیده می‌شود که محور پشته آن از شمال دریای سیاه شروع شده و تا جنوب شرق مدیترانه امتداد دارد. ناوه با تاوایی بسیار شدید و پشته قوی در کنارش موجب شکل‌گیری یک بندال شد.نتیجه‌گیری: استقرار بندال و قرارگیری موج‌های کوتاه در جلوی فرود به شرایط ناپایداری هوا در منطقه افزود. زبانه‌ای از سامانه کم‌فشار در شمال غرب اروپا از روی دریا سیاه و غرب ایران عبور کرد، سپس وارد سواحل جنوبی دریای خزر شد. استقرار کم‌فشار دینامیکی بر روی دریای خزر و شارش رطوبت به منطقه موردمطالعه، موجب تشدید سامانه بارشی شد؛ در نتیجه آن، رطوبت نسبی سواحل شمالی کشور در روز های 18 و 19 مارس به 90 درصد رسید و در طراحی سازه‌های هیدرولیکی با تاکید بر این طوفان، باید به میزان حداکثر بارش محتمل 4 الی 6 روز توجه شود که قوی تر از سایر تداوم ها برآورد شد. 

estimation of probable maximum precipitation at talar basin of mazandaran province using synoptic method

introduction and objective: intensity, duration, and type of precipitation are among the data that are very important in creating floods. heavy precipitation that turns into runoff can cause floods and catastrophic consequences. if the highest precipitation that causes flood is calculated, it can be used to reduce the destructive effects of the flood. the probable maximum precipitation during the current century compared to the past has increased significantly due to climate change. estimation of this parameter is very important and is usually used for engineering applications and estimating the probable maximum flood.material and methods: in this study, the estimation of the probable maximum precipitation of the talar basin in mazandaran province was studied by the synoptic method. precipitation statistics of regional stations and the idw method were used to draw rainfall maps.results: the zirab station with 245.5 mm recorded the highest rainfall in 7 days and was identified as the center of precipitation. using dew point temperature and wind speed, the storm maximization coefficient was calculated to be 76.1 and the maximum probable precipitation for a duration of one to seven days was obtained, which on average the rate of increase in precipitation according to the maximum probable precipitation is 75.96%. examination of sea level maps and 500 hpa level in the storm of march 17, 2017, shows that a low height is located in iran, the axis of trough starts from the east of the black sea and continues to the center of iran and in the west, it can be seen on the high black sea. its ridge axis starts from the north of the blacking sea and extends to the southeast of the mediterranean. the trough with very strong vorticity and a strong ridge next to it formed a blocking.conclusion: deployment of the blocking and the embedment of short waves in front of the trough added to the unstable weather conditions in the area. the low-pressure system in northwestern europe crossed the black sea and western iran, then entered the southern shores of the caspian sea. deployment of low dynamic pressure on the caspian sea moisture fluid from the sea to the study area increased the precipitation system. as a result, the relative humidity of the northern coasts of the country reached 90% on march 17 and 18, and in the design of hydraulic structures, emphasizing this storm, the maximum possible rainfall of 4 to 6 days should be considered, which was estimated stronger than other continuities.