نقش تغییر ارتفاع شبیه ساز باران و سرعت حد بارش در مولفه های مختلف رواناب و رسوب

مقدمه و هدف: شبیه ساز باران وسیله ای است که قادر است روی پلات های کوچک آزمایشی، باران هایی مشابه باران هایی که در طبیعت  مشاهده می شود ایجاد نماید.از فرسایش پذیرترین سازند های گروه فارس، سازندهای گچساران و آغاجاری است. سازند گچساران از نظر سنگ شناسی دارای نمک، انیدریت، مارن‌های رنگارنگ، آهک و مقداری شیل می‌باشد. سازند آغاجاری شامل ماسه سنگ آهکی قهوه ای، خاکستر ی ومارن قرمز ژیپس دار و سیلت سنگ است. مواد و روش ها: در این پژوهش به منظور مقایسه نقش ارتفاع شبیه ساز باران کامفورست در تغییر مولفه های مختلف فرسایش، در نهشته های سازندهای گچساران و آغاجاری، بخشی از حوزه آبخیز مرغا و کوه گچ شهرستان ایذه با مساحت های 1609 و 1202 هکتار، انتخاب گردید. شبیه ساز باران کامفورست در ارتفاع 40 و 200 سانتی متری از سطح زمین در کاربری مرتع و در مجموع در هر دو سازند در 12 نقطه و با سه بار تکرار قرار گرفت و مولفه های مختلف فرسایش مانند رواناب، رسوب و نفوذ در شدت های بارش 1 و 1/25 میلی متر در دقیقه به دست آمدند. یافته ها: نتایج نشان دادند که تولید رسوب در هر دو سازند نسبت به ارتفاع شبیه ساز باران تغییرات معنی داری نداشت، در حالی که میزان رواناب و نفوذ حساسیت بیشتری نبست به ارتفاع شبیه ساز باران داشتند و میزان نفوذپذیری بیشترین حساسیت را نسبت به تغییر ارتفاع شبیه ساز باران در هر دو سازند از خود نشان داد. نتیجه گیری: در مجموع نتایج نشان داد که با افزایش شبیه ساز باران به 200 سانتی متر به علت اینکه تا حدودی سرعت قطرات باران به سرعت حد نزدیک می شود داده های بدست آمده مانند رسوب و رواناب و میزان نفوذپذیری قابلیت اطمینان بیشتری دارند و می توانند به شرایط طبیعی نزدیک تر باشند و نتایج دقیق تری در تخمیق رواناب و رسوب و میزان نفوذپذیری خاک بوجود آید که می تواند در طراحی انواع سازه های آبخیزداری مفید تر باشد.

the role of rain simulator height and rainfall terminal velocity changes in different components of runoff and sediment

introduction and objective: rain simulator is a device that can create raindrops on small plots with similar rain characteristics in nature. gachsaran and aghajari formations are one of the most erodible formations of fars group. gachsaran formation has salt, anhydrite, colorful marls, lime and some shale. the aghajari formation consists of gray and brown limestone sandstone and gypsy red marl and siltstone.materials and methods: in this study, in order to compare the role of kamphorst rain simulator height in changing different erosion components, some parts of margha and gach kuhe watersheds with an area of 1609 and 1202 hectares were selected. kamphorst rain simulator was located in rangeland use at 40 and 200 cm height and in total, in both structures performed in 12 point and three times replicates and erosion different components such as runoff, sediment and infiltration were obtained at precipitation intensities of 1 and 1.25 mm/min.results: the results showed that sediment yield in both structures did not change significantly compared to rain simulator height, while runoff and infiltration were more sensitive to rain simulator height and infiltration was the highest sensitivity to change in rain simulator height in both structures.conclusion: in general, the results showed that with increasing the rain simulator to 200 cm, the obtained data such as sediment and runoff and infiltration are more reliable and can be closer to normal conditions due to the somewhat close rain droplet speed. in addition, more accurate results are created in runoff and sediment estimation and soil infiltration, which can be more useful in designing watershed management structures.