بررسی اثرات جداگانه و ترکیبی افزودنی های خاک بر رفتار هدررفت خاک و رواناب سطحی

مقدمه و هدف: فرسایش خاک امروزه برای اکثر جوامع تهدیدی جدی بوده و موجب از بین رفتن آب و خاک می شود. یکی از مهم ترین عوامل کنترل کننده رواناب و فرسایش خاک، کاربرد افزودنی های خاک می باشد. بنابراین پژوهش حاضر، با هدف ارزیابی عمل کرد جداگانه و ترکیبی از تاثیر بقایای لوبیای روغنی با سه سطح 25، 50 و 75 درصد و پلیمر پلی وینیل استات در سطح سه درصد بر تغییرات رواناب و فرسایش خاک انجام شد.مواد و روش‌ها: خاک مورد استفاده در این پژوهش، از اراضی مرتعی از عمق 20 سانتی متری خاک جمع آوری شد و پس از انتقال به آزمایشگاه برای پایداری نسبی خاک دانه ها از الک چهار میلی متر عبور داده شد. جهت انجام پژوهش حاضر از تیمارهای بقایای لوبیای روغنی به عنوان یک افزودنی آلی خاک و پلی وینیل استات به عنوان یک افزودنی غیر آلی به صورت جداگانه و ترکیبی استفاده شد. تیمارهای حفاظتی در شرایط آزمایشگاهی و با استفاده از شبیه ساز باران برای بازه های زمانی 24 ساعت، دو و چهار ماه به کار برده شدند.یافته‌ها: نتایج نشان داد بقایای لوبیای روغنی و پلی وینیل استات در سطح های مختلف به صورت جداگانه و ترکیبی در بازه های زمانی به کار برده شده توانست باعث افزایش زمان شروع و خاتمه رواناب و کاهش ضریب رواناب، فرسایش خاک و غلظت رسوب شود. بیش ترین تاثیر بر افزایش زمان شروع رواناب مربوط به تیمار ترکیبی بقایای لوبیای روغنی با سطح 75 درصد + تیمار پلی وینیل استات (3msp) در بازه زمانی دو ماه (با مقدار 74/68 درصد) بود. هم چنین بیش ترین تغییرات در کاهش فرسایش خاک مربوط به کاربرد بقایای لوبیای روغنی با سطح 75 درصد (3ms) در بازه زمانی دو ماه با مقادیر به ترتیب 67/54 درصد بود. نتایج به دست آمده نشان داد که اثر بقایای لوبیای روغنی و پلی وینیل استات بر مولفه های مورد بررسی در سطح 99 درصد معنی دار بود.نتیجه گیری: در مجموع می توان اظهار داشت که استفاده از بقایای لوبیای روغنی و پلی وینیل استات به صورت جداگانه و در ترکیب با سایر افزودنی ها با هدف بررسی اثر آنها در حفاظت خاک و آب، می تواند راهکاری مفید باشد. در نهایت استفاده از بقایای لوبیای روغنی و پلی وینیل استات در اراضی در حال فرسایش و یا فرسایش یافته و انجام پژوهش های جدید با دیگر افزودنی های خاک و در شرایط مختلف با هدف حفاظت خاک و آب پیشنهاد می گردد. هم چنین با توجه به عملکرد متفاوت کاربرد جداگانه و ترکیبی لوبیای روغنی و  پلی وینیل استات استفاده صحیح از افزودنی ها در مدیریت منابع آب و خاک ضرورت دارد.

effects study of individually and combinied of soil conditioners on response of soil loss and surface runoff

introduction and objective: nowadays, ths soil erosion is a serious threat for most societies and it causes the loss of water and soil. one of the most important factors of control of runoff and soil erosion is the application of soil conditioners. therefore, the current research was conducted in order to performance evaluation of individually and combined effect of the bean straw mulch in three levels of 25, 50 and 75 percent and polyvinyl acetate in level of 3 percent on changes of runoff and soil erosion.material and methods: the used soil at present study collected from rangelands at depth of 20 cm and after transportation to laboratory for relative stability of aggregates passed from sieve of 4 mm. for performance of the present study of the treatments of bean straw mulch as an organic soil conditioner and polyvinyl acetate as an inorganic conditioner used in individually and combined form. the conservation treatments applied at laboratory conditions using rainfall simulator for time priodes of 24 h, 2 and 4 months.results: the results showed that the bean straw mulch and polyvinyl acetate at individually and combined various levels and applied time intervals could increase the time to runoff and end runoff and also decrease the runoff coefficient, soil erosion and sediemt concentration. the most affect on time to runoff related to combined treatment of bean straw mulch with level of 75 percent + polyvinyl acetate (msp3) at time interval of 2 month (with rate of 74.68 percent). also, the maximum changes of reduction of soil erosion related the application of bean straw mulch with level of 75 percent (ms3) at time level of 2 month with rate of 67.54 percent. the results showed that the bean straw mulch and polyvinyl acetate had significant effect on studied variables at level of 99 percent.conclusion: in general, it can be stated that the usage of bean straw mulch and polyvinyl acetate with form of individually and combined with other conditioners in order to investigation their effects on soil and water conservation can be a useful method. finally, the usage of bean straw mulch and polyvinyl acetate in eroding or eroded lands and performance of new researches with other soil conditioners and in different conditions recommended with aim of soil and water conservation. also due to the different performance of individually and combined application of bean straw mulch and polyvinyl acetate, the correct usage of conditioners is necessity at the resources management of water and soil.