مکان یابی مناطق مناسب برای پخش سیلاب با استفاده از روش ترکیب خطی وزنی درحوزه آبخیز سد باغان بوشهر

مقدمه و هدف: پخش سیلاب یکی از روش های مناسب برای مهار و استفاده بهینه از سیلاب در مناطق خشک و نیمه‌خشک می‌باشد و به‌دنبال آن، مکان-یابی مناطق مستعد برای پخش سیلاب از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. هدف از این پژوهش، مکان‌یابی مناطق مستعد برای پخش سیلاب در حوزه آبخیز سد باغان شهرستان جم واقع در استان بوشهر می باشد.مواد و روش‌ها: بدین منظور، لایه های تاثیرگذار شامل شیب، کاربری اراضی، زمین‌شناسی، ژئومورفولوژی و گسل به‌عنوان گزینه‌های معیار ویژگی های فیزیکی، لایه های نفوذپذیری و ضخامت آبرفت به‌عنوان گزینه‌های معیار ویژگی های هیدرولوژیکی و لایه های فاصله از چاه، قنات، شهر و روستا و جاده به‌عنوان گزینه‌های معیارهای ویژگی های اقتصادی و اجتماعی، به‌عنوان لایه های اطلاعاتی رقومی در نظر گرفته شد و با منطق فازی استانداردسازی گردید. در مرحله بعد لایه‌های شیب، کاربری اراضی، زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی نیز به‌عنوان محدودیت با منطق بولین استانداردسازی شد. بر اساس میانگین‌گیری از نظرات کارشناسان، لایه‌ها به روش تحلیل سلسله مراتبی (ahp) وزن دهی و نرخ ناسازگاری (09/0) محاسبه گردید. تلفیق لایه‌ها با روش ارزیابی چندمعیاره مکانی (smce) و تکنیک ترکیب خطی وزنی (wlc) انجام و نقشه‌های نهایی مناطق مستعد تهیه گردید.یافته‌ها: نتایج به‌دست‌آمده از تحلیل سلسله‌مراتبی (ahp)، نشان داد که عامل فاصله از گسل با وزن 238/0 دارای بیشترین و عامل فاصله از چاه با وزن 0/005 دارای کمترین ارزش‌ در مکان‌یابی پخش سیلاب در حوزه آبخیز سد باغان بودند. نرخ ناسازگاری برابر 0/09 محاسبه گردید. بر اساس نتایج حاصل از تلفیق معیاره ها توسط نرم‌افزار terrset، حوزه آبخیز سد باغان به 5 منطقه نامناسب (88 درصد)، ضعیف (0/10 درصد)، متوسط (1/6 درصد)، خوب (5 درصد) و خیلی خوب (5/3 درصد) (شکل 14) تقسیم‌بندی شد.نتیجه‌گیری: به‌طورکلی نتایج نشان داد که 88 درصد از این منطقه دارای قابلیت نامناسب، 0/1 درصد دارای قابلیت ضعیف، 1/6 درصد دارای قابلیت متوسط، 5 درصد دارای قابلیت خوب و 5/3 درصد دارای قابلیت خیلی خوب برای پخش سیلاب می باشد. نقشه نهایی با وضعیت موجود منطقه توسط 30 نقطه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج ارزیابی نشان داد که بین نقشه نهایی و وضعیت عرصه، تفاوت معناداری وجود ندارد. 

locating areas prone to flood spreading using the weighted linear composition method in the watershed of baghan dam in bushehr

introduction and objective: flood spreading is one of the suitable methods for controlling and optimal use of flood in arid and semi-arid regions, and consequently, locating areas prone to flood spreading is very important. the purpose of this study is to locate areas prone to flood spreading in the baghan dam watershed of jam city located in bushehr province.materials and methods: for this purpose, effective layers including slope, land use, geology, geomorphology and fault as standard options for physical properties, permeability layers and alluvial thickness as standard options for hydrological properties and distance from wells, aqueducts, city, village, and road were considered as options for the criteria of economic and social characteristics, as digital information layers, and were standardized by fuzzy logic. in the next stage, slope, land use, geology and geomorphology layers were standardized as boolean logic as constraints. based on the average of experts’ opinions, the layers were weighted by hierarchical analysis (ahp) and the incompatibility rate (0.09) was calculated. the layers were combined by multivariate spatial evaluation (smce) and weighted linear composition (wlc) techniques and final maps of susceptible areas were prepared.results: the results of hierarchical analysis (ahp) showed that the distance from the fault with a weight of 0.238 had the highest and the distance from the well with a weight of 0.005 had the lowest value in locating the flood spread in the watershed of baghan dam. the incompatibility rate was calculated to be 0.09. based on the results of combining the criteria by terrset software, baghan dam watershed into 5 areas unsuitable (88%), poor (0.10%), moderate (1.6%), good (5%) and very good (3.5%) (figure 14) was divided.conclusion: overall, the results showed that 88% of this area has poor capability, 0.1% has poor capability, 1.6% has moderate capability, 5% has good capability and 3.5% has very good capability for flood spreading. the final map with the current situation of the area was evaluated by 30 points. the evaluation results showed that there is no significant difference between the final map and the condition of the arena.