مقایسه ی میزان ذخیره ی کربن و نیتروژن خاک در دشت گربایگان فسا در دو وضعیت پخش سیلاب و بدون پخش سیلاب

مقدمه و هدف: تغییر کاربری اراضی عامل اصلی ایجاد تغییرات در ذخیره ی کربن آلی و نیتروژن خاک و چرخه ی جهانی کربن است. بررسی تغییرات ایجاد شده در میزان ذخیره ی کربن آلی و نیتروژن خاک، پس از جنگل کاری و مرتع کاری همراه با سامانه ی پخش سیلاب در اراضی شنی دشت گربایگان فسا واقع در جنوب شرقی استان فارس، هدف این پژوهش بود.مواد و روش ها: از کاربری های جنگل دست کاشت آکاسیا، اوکالیپتوس، آتریپلکس و مرتع در دو وضعیت با پخش سیلاب و بدون پخش سیلاب، در مجموع 45 نمونه ی مرکب خاک از عمق 300 سانتی متری برداشت شد و درصد کربن آلی و نیتروژن کل خاک در آزمایشگاه اندازه گیری گردید. سپس، میزان ذخیره ی کربن و نیتروژن محاسبه شد و ارزش اقتصادی آن ها با روش مالیات بر کربن تعیین گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار sas به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی، تجزیه و تحلیل شده و میانگین ها با آزمون دانکن در سطح 5 درصد مقایسه شدند. یافته ها: نتایج نشان داد اثر پخش سیلاب بر درصد کربن آلی و میزان ذخیره ی کربن آلی در خاک در سطح یک درصد معنی دار شده، بر درصد نیتروژن کل معنی دار نگردیده ولی اثر آن بر میزان ذخیره ی نیتروژن در سطح پنج درصد معنی دار شده است. تاثیر کاربری (نوع پوشش گیاهی) بر همه این شاخص ها در سطح یک درصد معنی دار گردیده است. اثر متقابل پخش سیلاب و کاربری بر درصد کربن آلی و میزان ذخیره ی نیتروژن خاک در سطح یک درصد معنی دار شده ولی تاثیر آن بر میزان ذخیره ی کربن و درصد نیتروژن کل معنی دار نشده است. میزان ذخیره ی کربن آلی در خاک کاربری های آکاسیا، اوکالیپتوس، آتریپلکس و مرتع، به ترتیب از 23.10، 49.22، 03.12 و 21.6 مگاگرم در هکتار در شرایط بدون پخش سیلاب، به ترتیب به 14.23، 23.40، 12.24 و 96.13 مگاگرم در هکتار در شرایط پخش سیلاب افزایش یافت. پخش سیلاب بر این عرصه ها، ارزش اقتصادی ذخیره ی کربن و نیتروژن را به ترتیب به میزان 59.53، 00.48، 46.75 و 52.43 درصد افزایش داد. نتیجه گیری: به طور میانگین، پخش سیلاب باعث افزایش 31.54 درصدی ارزش اقتصادی مجموع ذخیره ی کربن و نیتروژن در خاک گردید.

Comparison of Soil Carbon and Nitrogen Stocks in Gareh-Bygone Plain of Fasa in Fields with and without Flood Spreading

Extended AbstractIntroduction and objective: Land use change is a major factor in changes in soil organic carbon and nitrogen storage and the global carbon cycle. The aim of this study was to investigate the changes in soil organic carbon and nitrogen storage after afforestation and rangeland cultivation along with flood spreading.Material and Methods: This investigation was carried out on the sandy lands of GarehBygone Plain of Fasa located at southeastern of Fars province. A total of 45 soil composite samples were collected from Acacia, Eucalyptus, Atriplex and Planted Range from a depth of 030 cm in two conditions with and without flood spreading. The organic carbon and the total nitrogen content were measured in laboratory. Then, the amount of carbon and nitrogen storage was calculated and their economic value was determined by carbon tax method. The data were analyzed using SAS software as a factorial experiment in a completely randomized block design and the means were compared with Duncan #39;s test at p<0.05.Results: The results showed that the effect of flood spreading on the percentage of organic carbon and the amount of organic carbon storage in the soil was significant at the p<0.01, not significant on the percentage of the total nitrogen, but its effect on the amount of nitrogen storage at the p<0.05 was significant. The effect of land use (vegetation type) on all these indices were significant at the p<0.01. The interaction effect of flood spreading and land use on the percentage of organic carbon and soil nitrogen storage at the p<0.01 was significant, but its effect on the amount of carbon storage and the percentage of total nitrogen was not significant. The amount of organic carbon storage in the soils of Acacia, Eucalyptus, Atriplex and Range, from 10.23, 22.49, 12.3 and 6.21 Mg/ha in conditions without flood spreading, respectively, increased to 23.14, 40.23, 24.12 and 13.96 Mg/ha in flood spreading conditions. The spread of floods on these land uses increased the economic value of carbon and nitrogen storage equal to 53.59, 48.00, 75.46 and 43.52 percent, respectively.Conclusion: On average, flood spreading increased the economic value of total carbon and nitrogen storage in the soil equal to 54.31%.