تاثیرپذیری رواناب و هدررفت خاک اندازه‌گیری شده از تغییر طول و جهت دامنه تحت بارش‌های طبیعی در یک منطقه خشک

ارزیابی تغییرپذیری داده‌های رواناب و هدررفت خاک به‌دلیل شرایط مختلف سامانه اندازه‌گیری، به‌منظور پیشرفت دانش فرسایش خاک، ارزیابی مدل‌های هیدرولوژیک و طراحی آزمایش‌های علمی ضروری است. برای این منظور پژوهش حاضر به ارزیابی تاثیرپذیری رواناب و هدررفت خاک اندازه‌گیری شده از تغییر طول و جهت دامنه در مراتع خشک سنگانه کلات در استان خراسان رضوی پرداخته است. برای نیل به اهداف این پژوهش 5 تیمار کرت با طول 5، 10، 15، 20 و 25 متر در دو تیمار جهت دامنه (شمالی و جنوبی) ایجاد شد. نتایج ارزیابی 20 واقعه بارش منجر به فرسایش خاک، دلالت بر آن داشت که یک واقعه حداکثری مسئول 70 درصد هدررفت خاک در دامنه‌ شمالی و 37 درصد در دامنه‌ جنوبی بوده است. نتایج هم‌چنین نشان داد که در دامنه جنوبی به‌دلیل پوشش گیاهی ناچیز، پاسخ هیدرولوژیک به بارش‌های متوالی و بارش تگرگ نسبت به دامنه شمالی متفاوت می‌باشد. در نهایت، ارزیابی تغییرات هدررفت خاک و رواناب در واحد سطح با افزایش طول کرت در هر دو دامنه دلالت بر رابطه غیرخطی و منفی بین آن‌ها دارد.

The Influence of Hillslope Length and Direction on Runoff and Soil LossUnder Natural Rainfall in an Arid Region

Analyzing variability of measured runoff and soil loss data under different condition of measurement system, are critical for advancing erosion science, evaluating hydrologic models, and designing erosion experiments. For this purpose, the current study aimed to evaluate how runoff and soil loss are influenced by hillslope direction and length in Sangane arid rangeland, Razavi Khorasan Province, Iran. To achieve the goals of this research, 5 plots with length of 5, 10, 15, 20 and 25 meters were established on the north and south facing hillside. The analysis of 20 storms events causing soil erosion, indicted that one event produced about 70% and 34% of soil loss in southern and northern slopes, respectively. The results also, showed that in northern slopes duo to poor vegetation cover, hydrological response to subsequent rainfalls and hail are different from the northern slope. Finally, in current study, a decreasing nonlinear relationship between area specific runoff and soil loss as well as plot length were founded.