کاهش خسارت سیلاب شهری با استفاده از مدیریت غیرسازه‌ای (مطالعه موردی: سیلاب نکا، 1378)

وقوع سیلاب های متعدد در رودخانه ها از یک سو و تجمع فعالیت های صنعتی، تجاری و اجتماعی در کنار رودخانه ها به علت نزدیکی به منابع آب از سوی دیگر، لزوم اعمال مدیریت مناسب در سه مرحله قبل، هنگام وقوع و بعد از سیلاب را نمایان می سازد. اهمیت و سهم مدیریت غیرسازه ای (که قابل اجرا در هر سه مرحله قبل، حین و بعد از وقوع سیل است) در کاهش خسارت ر ا می توان در سیل سال 1378 شهر نکا مشاهده نمود. در سال مذکور دو سیلاب به ترتیب در تیر و مرداد ماه در حوزه نکارود اتفاق افتاد که سیل اول باعث تخریب پل مرکز شهر، انسداد رودخانه و منجر به برگشت آب در پشت پل در سیل دوم گردید که سیل گرفتگی شهر و خسارات بسیاری را به بار آورد. در این مقاله اثر خرابی پل درتشدید خسارات ناشی از سیلاب مردادماه رودخانه نکارود در محدوده شهر نکا با استفاده از نرم افزار hecras مدل و جهت شبیه سازی آن، مشخصات هندسی 25 مقطع بالادست پل، ضریب زبری مانینگ، نوع جریان و شرایط مرزی وارد مدل شده و ضریب زبری مانینگ با استفاده از داده های دبی اشل موجود در محدوده مدل سازی، کالیبره گردید. سپس در دو حالت انسداد 70 درصدی مقطع پل و بدون انسداد، پروفیل سطح آب محاسبه و ترسیم و در هر دوحالت مذکور با داغاب برداشت شده در سیلاب مرداد ماه مقایسه گردید. نتایج نشان می دهد آنچه باعث افزایش خسارت در سیلاب مرداد ماه شده، میزان شدت سیلاب نبوده بلکه عامل اصلی افزایش خسارت، گرفتگی دهانه پل بر اثر خرابی حاصل از سیل اول بوده که باعث شده سیل با دبی 1100 مترمکعب برثانیه خسارتی برابر با دبی سیلاب 2450 مترمکعب بر ثانیه ایجاد نماید و چنانچه دهانه پل بعد از سیلاب اول پاکسازی می شد، سیلاب دوم به راحتی عبور می نمود و هیچ برگشت آب و خسارتی ناشی ازسیلاب دوم بوجود نمی آمد.

Urban Flood Damage Reduction using Non-Structural Management (Case Study: the Nekarood River flood, 1999)

The occurrence of a great number of floods in rivers on the one hand, and industrial, commercial and social activities rsquo; accumulation, just near the rivers, on the other hand, reveal the obligation of applying appropriate flood management strategies (before, during and after the flood). The role and importance of employing Flood management strategies on flood damage reduction could be observed clearly, at the Nekaroud River over flow which had occurred in 1999. In this year two floods occurred in June and August in Nekarood rsquo;s basin, respectively. The first one destroyed the city center rsquo;s bridge and obstructed the river which finally caused back water at the second flood which was the reason of extremely major damage in the city of Neka. In this article, the effects of city main bridge destruction on exacerbation of flood damage, in August 1999, have been modeled using HECRAS software; therefore, the geometric characteristic of 25 river cross sections at the upstream of the bridge, Manning's roughness coefficient, flow type and the boundary conditions, were inputted. Besides, the model was calibrated using dischargestage at the existing hygrometry station on the river. Then, the water surface profile were calculated in two different conditions first normal river condition and 70 percent blockage at the bridge section, then, compared with measured water stage of the flood occurred in August. The results show that the amount of the second flood discharge was not the original factor which led to such extremely flood damage, but it was the bridge blockage, as a consequence of the second flood. Eventually, a flood with 970 CMS caused severe damage equal to a flood with 2450 CMS and if the bridge spans were cleaned after the first flood, no back water and such damage would not be happened at the second flood.