تعیین تغییرات مکانی خصوصیات خاک تحت اثر شدت بهره برداری (مطالعه موردی: حوزه آبخیز بلده نور)

استفاده نامناسب از اراضی با ایجاد تغییرات مکانی خصوصیات خاک و پوشش گیاهی همراه می باشد. در این راستا، استفاده از روش زمین آمار با توجه به مدلسازی عوامل، موجب ارزیابی بهتر پارامترهای موثر می گردد. لذا تحقیق حاضر به بررسی اثرپذیری عوامل خاکی از شدت بهره برداری، به عنوان ابزاری جهت مدیریت بهینه اراضی در حوزه آبخیز بلده در ارتفاعات البرز مرکزی پرداخته است. پس از بازدیدهای میدانی منطقه مورد مطالعه، مناطق با شدت های بهره برداری مختلف شامل بحرانی، کلید و مرجع بر اساس نزدیکی به منابع آب و مسیرهای تردد انتخاب شدند. پس از تعیین تیپ های گیاهی در هر منطقه، نمونه برداری به صورت سیستماتیک و با توجه به نصب 5 ترانسکت 100 متری در هر منطقه صورت گرفت. محل تقاطع ترانسکت ها به عنوان نقاط نمونه برداری (25 نقطه) تعیین و نمونه های خاک از لایه سطحی (عمق 100 سانتی متر) برداشت گردید. سپس فاکتورهای کربن آلی، نیتروژن، فسفر، پتاسیم، اسیدیته و هدایت الکتریکی در آزمایشگاه مورد اندازه گیری قرار گرفت. بررسی تغییرپذیری مکانی خصوصیات خاک در مناطق سه گانه با آنالیز زمین آمارو در محیطنرم افزار (gamma design software)gs+ نسخه 5 انجام شد. نتایج نشان داد که با افزایش شدت بهره برداری در مناطق بحرانی، کربن آلی و نیتروژن خاک کاهش یافته و اسیدیته افزایش یافته است. همچنین آنالیز زمین آمار نشان داد که در منطقه بحرانی به دلیل تاثیر مخرب بهره برداری، تغییر مکانی پارامترهای خاکی بیشتر و وابستگی مکانی آنها ضعیف تر بوده است.

Determination of Spatial Variability of Soil Characteristics under Utilization Intensities (Case study: Baladeh Basin of Noor)

Lands unsuitable use effects on vegetation and spatial variability of soil characteristics. In this regard, geostatistics method according to the modeling of factors cause to better evaluation of the parameters. Therefore, this research was investigated the role of the utilization on soil parameters changes as suitable tools for management in Baladeh basin in central Elborz mountains. The different utilization intensities as critical, key and reference sites were selected based on proximity to water sources and traffic routes. The sampling was done by systematic method by five transects 100cm in each site after determination of plant types. The points of transects intersection was obtained as sampling points (25 points) and soil samples was taken from the surface layer (010cm). Then, soil factors such as OC, N, P, K, pH and EC was measured in lab. Soil spatial variability was done by geostatistics method and GS+ 5 (Gamma Design Software) software. The results showed that OC and N were decreased due to utilization intensity in critical sites but pH was increased. Also, geostatistics analysis showed that spatial variation of soil parameters were more in critical sites to other sites due to destroyer effect of utilization and the spatial dependence in this site was less too.