ارزیابی تاثیر اقدامات مدیریتی آبخیزداری در تغییر برخی ا ز مشخصات سیلاب حوزه آبخیز هفتان

ارزیابی پروژه های آبخیزداری امروزه از مسائل مهم در برنامه ریزی های آتی مدیریت منابع طبیعی می باشد. با توجه به نبود تجهیزات لازم به منظور پایش و ارزیابی پروژه های آبخیزداری و بررسی تاثیر اقدامات مدیریتی در وضعیت سیلاب و رسوب دهی حوزه های آبخیز، استفاده از مدل های هیدرولوژیکی جهت شبیه سازی رفتار حوزه در قبل و بعد از اقدامات آبخیزداری ابزاری کارآمد در دستیابی به اهداف می باشد. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی تاثیر عملیات آبخیزداری در حوزه هفتان استان مرکزی با استفاده از مدل هیدرولوژیکی hec-hms انجام شد. بدین منظور ابتدا با استفاده از داده های بارش و رواناب ثبت شده از دو رویداد اقدام به واسنجی پارامترهای شماره منحنی، زمان تمرکز و تلفات اولیه بارش شد و در نهایت صحت مدل مورد ارزیابی قرار گرفت. با تعریف مقادیر بارش 6 ساعته با دوره بازگشت های مختلف به عنوان بارش طرح، اقدام به شبیه سازی سیل قبل و بعد از احداث سازه های اصلاحی در مسیر آبراهه های اصلی شد. بدین منظور زمان تاخیر حوزه برای شبیه سازی سیل بعد از اقدامات آبخیزداری با توجه به تغییرات شیب آبراهه ناشی از تاثیر سازه های اصلاحی تغییر کرد. سرانجام با تعریف درصد خطای دبی اوج به عنوان تابع هدف، به ارزیابی اثر عملیات آبخیزداری بر مشخصه های هیدروگراف سیل پرداخته شد. نتایج نشان داد عملیات آبخیزداری بیشترین تاثیر خود را بر روی وقایع سیلاب های کوچک نشان داده اند. همچنین همزمان با افزایش شدت بارش، تاثیر سازه ها بر کاهش دبی اوج کمتر شده است. با توجه به نتایج سیلاب شبیه سازی شده در خروجی حوزه هفتان مشخص شد که تاثیر عملیات آبخیزداری بر کاهش دبی اوج از 21 تا 83 درصد و بر کاهش حجم سیلاب از 11 تا 79 درصد بوده است که این نتیجه بیانگر تاثیر بیشتر عملیات آبخیزداری بر روی کاهش دبی اوج نسبت به کاهش حجم سیلاب می باشد.

Effects of Watershed Management Practices on Some of Flood Characteristics Change in Haftan Watershed

Evaluation of watershed projects is one of the most fundamental problems in countries for future implementation planning and management of natural resources. In regard to lack of required equipment for monitoring and evaluation of watershed projects and investigation of management measures in watersheds, application of hydrologic models is an efficient tool for simulation of watershed behavior before and after implementation of watershed projects. So, this study was carried out in order to evaluate of hydraulic structures using HECHMS in the Haftan watershed, Markazi province, Iran. For this purpose, with use of rainfallrunoff data from two storm events the initial rainfall losses and curve number parameters were calibrated. Then, the model was validated using one event. Finally, six hours rainfall was used as design storm for flood simulation before and after construction of check dams along the water ways. Variation of runoff lag time due to changes in channel slope because of construction of check dams was evaluated. Finally, after definition of peak discharge error percentage as objective function, effect of construction of protective hydraulic structures on flood hydrograph properties were evaluated. Results showed that watershed management constraction operations have the most effect on small flood events. Waterways could decrease both flood peak and flood volume.. So with increasing in rainfall intensity, the effect of structure have been decreased. Also the results of this study showed that implementation of protective hydraulic structures cause 21 to 83 percent decrease in flood peak and 11 to 79 percent decrease in flood volume. It can be concluded that protective hydraulic structures are more effective on decrease in flood peak compare to decrease in flood volume.