بررسی اثرات و پتانسیل عملیات مکانیکی آبخیزداری درترسیب کربن، حوزه آبخیز گاودره کردستان

گرم شدن کره زمین بر اثر افزایش غلظت گازهای گلخانه ای، بویژه دی اکسید کربن، تغییرات شدید آب و هوایی طی دهه های اخیر را بدنبال داشته است. این امر روند تخریب منابع طبیعی، خاک و آب را بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک تشدید نموده است. یکی از مهم ترین ابزارهای سازگاری و یا اصلاح پیامدهای این بحران، ترسیب کربن توسط اکوسیستم های طبیعی به کمک ابزارهای مدیریتی کارا نظیر عملیات مدیریتی مرتع و آبخیزداری است. این پژوهش با هدف ارزیابی و تعیین کمی ترسیب کربن در انواع مختلف عملیات اصلاحی و احیائی مکانیکی مانند انواع مختلف بندها و سدهای کوتاه اصلاحی ملاتی، گابیونی و بانکت بندی، در حوزه آبخیز گاودره استان کردستان اجراء گردید. نمونه برداری در واحدهای کاری با اعمال روش نمونه گیری سیستماتیک تصادفی انجام و نمونه ها جهت تجزیه به آزمایشگاه منتقل شدند. نتایج تجزیه آماری داده ها حاکی است که میزان ذخیره کربن پوشش گیاهی در تیمارهای آزمایشی دارای اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد می باشند. همچنین نتایج کل عملکرد ترسیب کربن، شامل پوشش گیاهی و خاک، نشان می دهد که مقدار ترسیب کربن بر اثر عملیات مکانیکی آبخیزداری افزایش یافته است. این افزایش در تیمارهای بانکت بندی و سد های رسوب گیر گابیونی بطور معنی داری بیشتر از شاهد آزمایش بوده و در مقایسه با آن در کلاس برتری قرار می گیرند. میانگین حداکثر کربن ترسیب یافته در واحد سطح 7266 کیلوگرم در هکتار بوده که 65 درصد آن مربوط به ترسیب کربن در خاک است. بطور کلی نتیجه گیری می شود که عملیات اصلاحی سازه های مکانیکی بویژه بانکت بندی دارای قابلیت بالایی در ترسیب کربن بوده و خاک نیز مهم ترین مخزن کربن در این عملیات بشمار می آید.