ارزیابی تاثیر روند خشکسالی و ترسالی هواشناسی بر افت تراز سطح آب دریاچه پریشان

در سال های اخیر به علت افزایش فراوانی خشکسالی ها در مناطق خشک و نیمه خشک کشور سطح آب دریاچه ها به طور چشم گیری کاهش یافته و افزون بر آسیب های زیست محیطی، بخش های اقتصادی و اجتماعی جامعه را نیز با چالش روبه رو کرده است. هدف این پژوهش، بررسی نوسانات تراز سطح آب دریاچه پریشان در دوره های خشک و تر، تاثیر خشکسالی ها بر افت تراز سطح آب دریاچه و تعیین اثرگذارترین نمایه خشکسالی بر افت ترازسطح آب دریاچه می باشد. در این پژوهش با به کار گیری نمایه های خشکسالی spi، czi،mczi وzsi تاثیر خشکسالی و ترسالی بر نوسانات ترازسطح آب دریاچه پریشان در 5 ایستگاه نزدیک به دریاچه، در سه مقیاس زمانی کوتاه مدت (3 ماهه)، میان مدت (12 ماهه) و بلندمدت (48 ماهه) برای بازه آماری 1352 تا 1388 بررسی شد. یافته های این پژوهش گویای آن است که نمایه های خشکسالی هواشناسی spi، czi، mczi وzsi در همه ایستگاه ها در مقیاس زمانی میان و بلند مدت (بجز نمایه spi در مقیاس میان مدت در ایستگاه دشت برم) رابطه معنی داری در سطوح احتمال 5 و 1 درصد با تغییرات تراز سطح آب دریاچه نشان دادند. نمایه هایspi و czi در مقیاس زمانی بلند مدت در ایستگاه دشت ارژن دارای بیشترین ضریب همبستگی (0.60 = r) بودند. با رفع اختلاف فاز میان رخداد خشکسالی و افت تراز سطح آب دریاچه روابط رگرسیونی برای 4 نمایه خشکسالی در مقیاس زمانی کوتاه مدت هم بهبود یافت. یافته ها نشان دادند خشکسالی با تاخیر زمانی چند ماهه عامل مهمی در افت تراز سطح آب دریاچه پریشان در دهه 1380 بوده است.

Assessment of the Impact of Meteorological Drought and Wetness Trends on the Parishan Lake Water Level Decline

In recent years due to increase of drought frequency, lakes water levels, in arid and semiarid regions of the Iran, have dropped significantly. Therefore, in addition to ecosystem degradations, drought challenges socioeconomic sectors as well. The purpose of this study was to evaluate the water level fluctuations of Parishan Lake during the wet and dry periods, and the impact of drought indices on lake water balance. By help of the SPI, CZI, MCZI and ZSI drought indices, the impact of drought on the lake water level fluctuations were investigated using meteorological data of 5 stations close to the lake. Three time scales of 3, 12 and 48 months were used for this purpose. There were significant relationships (P le 0.05) between the lake water level fluctuations and drought indices of SPI, CZI, MCZI and ZSI for all evaluated stations. Longterm time scale SPI and ZSI indices had better relationship (r = 0.6) with lake water level fluctuations compared to other indices. With removal of phase lag between drought and water level fluctuations, regression relations for 4 drought indices of short term time scales were improved. Findings of this research indicated that drought was the more effective and important factor on decline of the lake water level during the 2000 decade.