مقارنه فقهی پزشکی مفهوم اغماء

زمینه و هدف: اغماء در گذشته غالباً یک بیماری و در برخی موارد آن‌را زوال عقل در اثر یک بیماری می‌دانستند و بر این اساس حقوق بیماران تبیین می‌شد. چنین مفهوم کلی‌ای امروزه دیگر مصداق نداشته و مفهوم هوشیاری طیف مختلفی از حالت‌های فقدان هوشیاری تعریف و علل و مختصات هر کدام تبیین شده است. پژوهش حاضر ضمن توجه به نگاه و ادله فقیهان و با مراجعه به متون تخصصی علوم مغز و اعصاب، با هدف تبیین مفهوم فقدان هوشیاری و انواع مختلف از دست دادن هوشیاری و لزوم بازنگری در فقه اسلامی در حوزه حقوق این بیماران انجام شده است.مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر مطالعه‌ای میان رشته‌ای و براساس هدف، از نوع بنیادی نظری می‌باشد. این تحقیق توصیفی تحلیلی و براساس داده‌های طب سنتی، فقه اسلامی و علوم مغز و اعصاب است. گردآوری داده‌ها به طریق کتابخانه‌ای بوده و تجزیه و تحلیل داده‌ها به طریق کیفی انجام پذیرفته است.نتیجه‌گیری: در پژوهش حاضر ضمن تبیین دیدگاه فقهای مذاهب اسلامی و علوم جدید مغز و اعصاب، این نتیجه حاصل شد که فقها غالباً اغماء را یک بیماری و برخی آن‌را زوال عقل در اثر یک بیماری می‌دانستند. این دو رویکرد در حقیقت یکی است؛ زیرا گروه اول نیز اغماء را معلول عوامل مختلفی می‌دانند؛ لذا در هر دو حالت اغماء یک بیماری مستقل نیست. این رویکرد فقیهان بسیار کلی است، امری که امروزه دیگر وجود ندارد، چه امروزه مفهوم هوشیاری را تعریف و حالت‌های مختلف از دست رفتن هوشیاری و علل آن تا حد زیادی تبیین و مقیاس‌بندی شده و روش‌های درمانی نیز در موارد مختلفی کشف شده است و حتی چنان‌که می‌دانیم در دانش امروزی هوش‌بری درمواقع نیاز چون اعمال جراحی به ‌راحتی انجام می‌پذیرد، بر این اساس لازم است فقها و دانشمندان احکام خاص این حوزه را حسب واقعیت‌های موجود و علم پزشکی و جهت احقاق حقوق این بیماران بازتعریف کنند.

jurisprudential-medical comparison of the concept of coma

background and aim: in the past, coma was often considered a disease, and in some cases, dementia due to a disease, and the patients’ rights were explained accordingly. but this general concept is no longer valid today. various types of unconsciousness have been defined and the causes and coordinates of each have been explained. the present research was conducted while paying attention to the jurists’ views and arguments and by referring to specialized neuroscience texts, with the aim of explaining the concept of lack of consciousness and its different types and the need to review these patients’ rights in islamic jurisprudence.materials and methods: the present descriptive-analytical and interdisciplinary research is fundamental theoretical based on the objective. it is also based on the data of traditional medicine, islamic jurisprudence and neuroscience. data has been collected by a library method and their analysis has been done qualitatively.conclusion: in this research, while explaining the viewpoints of jurists of islamic religions and new neurosciences, it was concluded that most jurists considered coma to be a disease caused by various factors, while others considered it to be dementia due to a disease. these two approaches, which are actually the same and in both cases, coma is not an independent disease, are very general and have no precedent. today, the definition of consciousness and the different states of loss of consciousness and its causes have been explained and scaled to a great extent, and treatment methods have also been discovered in various cases. even as we know, unconsciousness is needed for surgery. based on this, it is necessary for jurists and scientists to redefine the special rulings of this field according to the existing facts and medical science in order to achieve the patients’ rights.