مشروعیت وثیقه گذاری اعضای بدن انسان زنده

زمینه و هدف: امروزه ارتباط انسان با «اعضای بدن» خویش، در حل برخی موضوعات مستحدثه مانند رهن اعضای غیر رئیسه بدن بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. تعیین نوع رابطه و قلمرو این مهم، با ریشه‌یابی فقهی حقوقی و همچنین توجه به مالکیت اعضای بدن در حین حیات از جمله مباحثی است که باید مورد بازپژوهی قرار گیرد. امروزه اوضاع نابسامان اقتصادی و شرایط بد معیشتی به ویژه در خانواده‌های بی‏سرپرست باعث شده است که کمتر کسی به عنوان وثاقت و ضمانت برای آنان در امور مختلف پا پیش گذارد. همچنین با توجه به اینکه غالب مجرمین به عنوان مصداقی از مدیونین در بند، از ضعف اقتصادی و معیشتی برخوردارند و امکان تدارک دیه برای آنها یا عاقله آنان وجود ندارد و از طرفی ذی‌حق نیز خواهان حقوق خود است، فرد مدیون می‌تواند برخی از اعضای (غیررئیسه) بدن خود را به عنوان سرمایه‌ای که اکنون مالکیت دارد در رهن قرار دهد تا بتواند دیه را با اشتغال در جامعه فراهم سازد. حال بررسی این موضوع مهم است که آیا در صورت عدم تدارک، طبق قاعده «اذن در شیء اذن در لوازم آن نیز است» این اختیار برای ذی‌حق وجود خواهد داشت تا با درخواست قانونی و طی طریق رویه قضایی و معرفی به موسسات بهداشتی و درمانی، به اهداء و فروش اعضای غیر رئیسه بدن او بپردازد یا خیر؟مواد و روش‌ها: پژوهش پیش رو با روش توصیفی تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه‌ای پس از بررسی مالکیت داشتن اعضای بدن به بررسی امکان‌سنجی رهن اعضای بدن با توجه به ارکان عقد رهن می‏پردازد.نتیجه‌گیری: با عنایت به نظریه مشهور فقها، با قواعد و ادله‌ای ازجمله، «قاعده تسلیط»، «اصل اباحه»، «ابقای عین با استیفای منافع»، «اصل رضائی بودن توافقات»، «منافع عقلایی بر وجه مصلحت» و ... مشروعیت وثیقه‌گذاری اعضای بدن محرز می‌گردد.

legitimacy of pledging living human body parts

background and aim: nowadays man's relationship with his body parts is very important in solving some emerging issues such as mortgage of non-main body parts. determining the type of relationship and its scope, by finding the jurisprudential-legal roots as well as paying attention to the property of the body parts during life, are among the issues that should be re-examined. today, unstable economic conditions and poor living conditions, especially in homeless families, have caused few people step forward as a guarantee for them in various matters.. also due to most criminals as an example of imprisoned debtors have economic and livelihood weakness, and it is impossible to prepare blood money for them or their wisdom, and on the other hand, the rightful person wants his rights, the deboter can use some of his (non-main) body parts, as capital that he is now owned and he put in a mortage for paying the blood money by working in the society. now it is important to examine that, in case of non-provision, according to the rule permission in the object is also permission in its accessories there will be this right for the right holder to donate and sell his (non-main) body parts by a legal request and through judicial procedure and introduction to health care institutions? materials and methods: the present study by descriptive-analytical method and by citing library sources examines the feasibility of mortgaging organs according to the mortgage contract elements after examining the property of organs. conclusion: taking into account the jurists’ well-known theory with rules such as rule of domination, principle of impropriety, retaining the same with the satisfaction of interests, principle of consent of agreements, rational interests over expediency and ... legitimacy of pledging living human body parts is verified