مبانی فقهی و حقوقی مسئولیت جانی نسبت به صدمات ناشی از درمان جنایت

زمینه و هدف: یکی از مسائل مستحدثه و پرکاربرد قضایی، دادخواست‌هایی است که بزه‌دیده با ادعای جراحت‌های جدید و صدمات متعاقب درمان جنایت، علیه بزهکار جهت مطالبۀ دیۀ مضاعف اقامه می‌کند. اگر مجنی‌علیه اقدام به درمان نماید و در اثر درمان و به جهت ضرورت و تشخیص پزشکان صدمه دیگری متوجه وی شود، از مواردی است که تشخیص استناد عرفی دشوار می‌باشد. هدف این پژوهش، تبیین مسئولیت جانی در قبال صدمات ناشی از درمان جنایت، آشنا نمودن قضات با مستندات آن و ایجاد وحدت رویه در محاکم قضایی است. در صدمات ناشی از درمان جنایت (که گاه این صدمات از جراحاتی که توسط جانی وارد می‌شود، شدیدتر است) اگر دیه‌ای پرداخت نشود بیم تضییع حق مجنی‌علیه می‌رود، لذا ضرورت دارد این موضوع بررسی شود. نوشتۀ پیش‌رو در دو بخش، سامان یافته است. در بخش نخست به بررسی نظریۀ عدم مسئولیت جانی پرداخته ‌شده و در بخش دوم نیز با استفاده از قواعد کلى ضمان و استدلال به آیات قرآن و روایات ضمن پاسخ به شبهات، نظریۀ مسئولیت جانی تحلیل و بررسی می‌شود.مواد و روش‌ها: این جستار با بررسی مواد قانونی و اقوال فقیهان، مستندات و ادلۀ آنها با روش اسنادی تحلیلی و بررسی میدانی برخی پرونده‌های محاکم کیفری به نگارش درآمده است. در این راستا چون مهم‌ترین مستند، آیات قرآن کریم، روایت، بنای عقلا و قاعده تسبیب است، لذا این ادله به روش تحلیلی مورد مداقه قرار گرفته است.نتیجه‌گیری: بر اساس نتیجۀ تحقیق، جانی در جراحت‌های بی‌واسطه به مباشرت و در صدمات ناشی از درمانِ جنایت به تسبیب مسئولیت دارد.