مشروعیت حفظ باروری با استفاده از روش انجماد گامت

یکی از برجسته‌ترین و مهم‌ترین دستاوردهای علمی عصر حاضر استفاده از تکنیک انجماد گامت در باروری‌های پزشکی است. این عمل، هرچند از نظر پزشکی بلااشکال و قابل انجام است، ولی از منظر فقه با توجه به قابلیت بالقوه گامت برای تبدیل‌شدن به انسان و آثاری که می‌تواند به دنبال داشته باشد، به لحاظ ابعاد مختلف مساله حائز اهمیت است. مجوز حفظ آن منوط به عدم وجود منع شرعی می‌باشد که طبق مطالعات انجام‌شده منعی در خصوص نفس این عمل ملاحظه نمی‌شود، ولی با توجه به این‌که هدف اصلی از انجماد گامت‌ها ذوب آن‌ها با هدف تلقیح است، لذا مساله مهم‌تر، آثار فقهی حقوقی متفاوتی است که هر یک از صور آن پس از مرحله ذوب و تلقیح به دنبال خواهند داشت. بنابراین جواز آن در صور مختلف می‌تواند متفاوت باشد. حفظ باروری عبارت از روش‌هایی است که با حفظ توان فعلی فرد در باروری، بالفعل‌کردن آن را به تعویق انداخته و امکان داشتن فرزندی با ارتباط ژنتیکی در آینده را فراهم می‌سازد که با دو هدف پزشکی و اجتماعی انجام می‌شود. حفظ باروری پزشکی به افرادی که تحت شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی‌اند که می‌تواند بافت‌های باروری آن‌ها را تخریب نماید، اشاره می‌کند.در مقابل حفظ باروری اجتماعی به افرادی که به دلایل غیر پزشکی و با انگیزه‌های شخصی و اجتماعی اقدام به حفظ باروری می‌کنند، اشاره دارد. حفظ باروری با استفاده از روش انجماد گامت در هر دو حالت آن قابل اعمال است. با توجه به بررسی‌های انجام‌شده بهترین روش از منظر فقه امامیه برای اخذ گامت به منظور انجماد در مردان، نزدیکی منقطع و در حالت ضرورت و اضطرار، استمنا و برای زنان روش آسپیراسیون فولیکول از طریق واژن است و در رابطه با معاینات مربوطه در صورت جمع‌شدن اضطرار و ضرورت، نظر و مس اندام‌های جنسی بیمار، توسط پزشک معالج در حد نیاز بلااشکال است. با عنایت به این‌که عدم استفاده از روش‌های حفظ باروری می‌تواند منجر به عقیمی دائمی افراد شود که این امر مخالف فتوای فقیهان بوده و با توجه به اصل اباحه و برائت، انجماد و نگهداری گامت با هدف حفظ باروری در صورت رعایت موازین شرعی در مقدمات آن، در هر دو حالت پزشکی و اجتماعی چنانچه تلقیح گامت منجمد در علقه زوجیت اتفاق بیفتد جایز است، ولی اگر تلقیح گامت منجمد در علقه زوجیت صورت نپذیرد و منجر به ازدواج‌های اجتماعی شود، بدین معنا که شخص مجردی که قبلاً گامت خود را منجمد کرده است، بدون ازدواج شرعی و قانونی با مراجعه به مراکز درمان ناباروری تقاضای تلقیح گامت منجمد خود با گامت اهدایی را داشته باشد و بدین ترتیب در خارج از قالب خانواده فرزنددار شود، جایز نیست. همچنین ترکیب و تلقیح گامت منجمد زوجین پس از مرگ هر یک از آن دو تنها در زمان عده جایز و مشروع است.