دوران قاجاریه، عصر طلایی پزشکان غرب مثل «دکتر یوهان لوییز شلیمر» در ایران

دکتر یوهان لوییس شلیمر از چهره‌های مطرح و تاثیرگذار پزشکی نوین دوره پادشاهی ناصرالدین‌شاه قاجار بود. سال‌هاست که ایرانیان او را می‌شناسند و با دیدگاه‌های وی پیرامون پزشکی آشنایی دارند. او که متولد سال 1818 رتردام هلند بود، تحصیلات پزشکی خود را در دانشگاه معروف لیدن به پایان رسانید. آنگاه جذب زندگی و طبابت در ایران شد و پس از حدود دو سال پرداختن به تحقیق و پزشکی در سوریه و عراق راهی گیلان گردید، لیکن سرانجام مغناطیس تهران و دارالفنون این پزشک هلندی را به تهران کشانید.دکتر شلیمر در تهران به پزشکی و تدریس در دارالفنون و تحقیق و تالیف پرداخت و صاحب زن و فرزند گردید و در همین شهر درگذشت (1876 مطابق 1293 ق.) و به خاک سپرده شد.مطالعه آثار پزشکی وی بیانگر اهمیت کارهایی می‌باشد که او انجام داده و نشانگر بزرگی و ژرف‌نگری‌اش در تحقیق و تفحص است. دکتر شلیمر صاحب تالیفات متعدد است، لیکن مهم‌ترین و معروف‌ترین اثر پزشکی وی کتابی است به نام «terminologie medico pharmaceutique et anthropologique française persane» که در سال 1874 (1291 ق.) تالیف گردیده است. این اثر در حقیقت نخستین تلاش برای ترویج فرهنگ اصطلاحات پزشکی سنتی ایران با واژگان نوین پزشکی غرب به شمار می‌رود. او با میرزاعلی‌اکبرخان نفیسی نیز یک فرهنگ پزشکی (لغت‌نامه پزشکی) به فارسی تالیف نموده که تحت عنوان فرهنگ شلیمر شهرت پیدا کرده است.واژگان پزشکی فارسی معاصر ایران مدیون دکتر یوهان شلیمر است. او در جای‌جای آثار پزشکی خود کوشیده است که برای بیان یک مفهوم دو واژه با دو سیاق متفاوت: یکی عمومی و از زبان روزمره مردم و دیگری به صورت علمی و تخصصی ارائه شود. در مجموع به کاربردن واژگان روزمره مانند دست، شانه، سنگ و پریدن، در کنار یا به جای کلمات فخیم و رسمی (مانند بثورات جفن، یعنی تاول‌ها و جوش‌های چرکی پلک چشم) که پیش از آن در متون علمی به کار می‌رفته است، بیانگر نوعی ساده‌نویسی ویژه وی می‌باشد. از آن گذشته او به عنوان یکی از اعضای حفظ‌الصحه نخستین کسی است که اصطلاح «بهداشت عمومی» (حفظ‌الصحه) را در زبان فاسی وارد ساخته است.