مدیریت بدن در ایران دوره قاجار بر اساس گزارش‌های سیاحان اروپایی

مدیریت بدن به عنوان بخشی از رفتارهای افراد برای حفظ سلامتی و زیبایی بدن همواره در طول تاریخ مورد توجه ایرانیان بوده است. در این مقاله با استناد به گزارش‌های سیاحان اروپایی، دو روشی که ایرانیان در مدیریت بدن در دوره قاجار به کار می‌بردند، به شیوه تحلیلی و توصیفی با استفاده از منابع تاریخی مورد بررسی قرار گرفته است تا نشان داده شود که وضعیت مدیریت بدن در دوره قاجاریه بر اساس گزارش‌های سیاحان اروپایی چگونه بوده است.بررسی‌های نوشته‌های سیاحان اروپایی نشان داد که مدیریت بدن در ایران دوره قاجار از سوی مردم به دو شیوه انجام می‌گرفت. آنان از یکسو با استفاده از مواد آرایشی نظیر حنا، نوعی رنگ، صابون و پوشیدن لباس‌های متنوع و همچنین با استفاده از انواع جواهرات به زیباساختن چهره خود می‌پرداختند. روش دیگر در مدیریت بدن تلاش‌هایی بود که برای حفظ سلامتی بدن نظیر استحمام، نظافت بدن، استفاده از توصیه‌های طب سنتی (حجامت‌کردن، زالوانداختن، بادکش‌کردن و استفاده از گیاهان دارویی) و مراجعه به اطباء برای درمان بیماری‌ها صورت می‌گرفت. در این بین، شیوع انواع بیماری‌های مسری از طریق آب آشامیدنی و حمام‌های عمومی، عدم دسترسی به پزشک حاذق و کمبود مراکز درمانی از دیگر مشکلاتی بود که مردم در دوره قاجاریه دچار آن شده بودند. این مشکلات نیز به نوبه خود سلامتی افراد را تهدید کرده و گاهاً زمینه را برای شیوع بیماری‌های واگیر فراهم می‌کرده است.