نقش ایرانیان در پیدایش نماد پزشکی

نماد، کلمه یا شکلی است که معنایی فراتر یا غیر از آن لفظ و شکل را به مخاطب القا می‌کند. یکی از نمادهای مهم که معرف حرفه پزشکی و دارو و درمان است، «کادوسه» است. کادوسه تصویر دو مار است که به دور یک عصا یا به شکل باز گشاده بالی قائم پیچیده‌اند، اگرچه این نماد به «اسکلپیوس»، رب‌النوع پزشکی در یونان نسبت داده شده است، اما ریشه‌های تاریخی وجود دارد که عصای کادوسه در تمدن‌ها و آیین‌های ایران دیده شده است. چنانکه تامل می‌شود مهم‌ترین عنصر این نماد مار است که در تمدن‌های قدیم ایران نماد زندگی، حاصلخیزی و باروری بوده است. در آیین مهرپرستی نیز، مار، نماد زمین است که با لیسیدن خون گاو کشته‌شده به دست مهر، باروری و آماده‌شدن برای تجدید حیات را القا می‌کند. این مقاله به بن‌مایه‌های اساطیری مار در تمدن‌ها و آیین‌های ایران باستان و پیوند آن با زندگی و درمان و پزشکی می‌پردازد.