علوم بینایی و بینایی شناسی در هزاره سوم پیش از میلاد کاوش شهر سوخته زابل استان سیستان و بلوچستان

محوطه باستانی شهر سوخته در 56 کیلومتری شهرستان زابل واقع شده و بدون شک جزو شهرهای بسیار پیشرفته زمان خود بوده است. در شهرهای پیشرفته سواد و بهداشت اهمیت خاصی دارد. با توجه به تنها لوح نوشته‌ای (لوح نوشته آغاز دوران ایلامی) که در شهر سوخته به‌دست آمده است، می‌توان نتیجه گرفت در آن مقطع زمانی توانایی نوشتن و خواندن وجود داشته است. با این دستاورد می‌توان مسیله پیرچشمی را در آن زمان بررسی کرد. به طور کلی انسان در مقطعی از سن برای انجام کارهای نزدیک با مشکلی از بینایی مواجه می‌شود. حکیم زنده نام نظامی می‌فرماید: پس از پنجه نباشد تندرستی بصر کندی پذیرد پای سستیبنابراین برای این‌که انسان ازعهده انجام کارهای نزدیک خود برآید یا باید از وسایلی استفاده کند که بینایی او را تقویت کنند (مانند عینک در دنیای امروز) یاآن کارها را انجام ندهد. در چنین شهری بعید به نظر می‌رسد که افراد بالای پنجاه سال به علت مشکلات بینایی قادر به انجام کارهای نزدیک خود نبوده‌اند، قطعاً برای حل مشکلات بینایی اقداماتی صورت گرفته است. علاوه بر بحث بینایی ازآنجایی‌که مردم شهر باسواد بوده‌اند می‌توان گفت مساله بهداشت نیز در این شهر به خوبی رعایت می‌شده و مردمان این شهر از طول عمر خوبی بهره‌مند بوده‌اند، خصوصاً این‌که اعمال شگفت‌انگیزی چون جراحی جمجمه نیز در این شهر صورت گرفته است. موضوع کشف عینک استخوانی بر روی صورت جسدی از هزاره چهارم و سوم در یانیک تپه آذربایجان نشان داد که بشر در هر مقطع زمانی برای رفع این مشکل اقداماتی را انجام داده است؛ بنابراین در شهر سوخته نیر قطعاً اقداماتی انجام شده است. بحث روش‌های مورد استفاده در شهر سوخته برای رفع مشکلات بینایی با آقای دکتر سجادی مسوول کشفیات باستان شناسی این شهر مطرح گردید و چنین نتیجه گیری شد که از دیدگاه بینایی نیز می‌توان به کشفیات شهرسوخته توجه داشت. در همین ارتباط، اشیایی چون خط‌کش اندازه‌گیری با دقت نیم میلیمتر، پارچه ریز بافت و چشم مصنوعی که درکشفیات باستان شناسی در این شهر به دست آمده است، از نظر علوم بینایی و بینایی شناسی هم بررسی شد.