بررسی «مسام » از دیدگاه طب سنتی ایران و مقایسه آن با طب نوین

طب سنتی ایران یک مکتب علمی با مبانی فکری آزموده شده است که از فلسفه و اصطلاحات خاص خود برای تشخیص و درمان بیماری‌ها استفاده می‌کند. یکی از این موارد، واژه «مَسامّ» است (به معنی سوراخ یا منفذ) که مستقیماً یا با واسطه، موجب ظهور بعضی علایم و بیماری‌ها می‌شود و نقش اصلی را در درمان بسیاری از بیماری‌ها ایفا می‌کند. در این مطالعه با جستجو در مقالات و کتب مرجع طب سنتی، عبارات مرتبط با موضوع مسام، گردآوری و بررسی شده‌اند. «مسام» به منافذ طبیعی بسیار کوچکی گفته می‌شود که بر سطح پوست و دیگر اعضای بدن از جمله پلک، جفت، رحم، غشای سینوویال، عضله و عروق ریه وجود دارند. این منافذ امکان ورود، خروج و تبادل مواد مختلف و داروها را ممکن می‌سازند؛ همچنین جهت تشخیص و درمان برخی بیماری‌ها از قابلیت تغییر در مسام استفاده می‌شود. حکمای طب ایرانی بدون استفاده از امکانات پیشرفته امروزی و تنها با مشاهده برخی آثار، به وجود عواملی غیرمحسوس جهت تبادل مواد پی برده بودند که به همه این عوامل واژه «مسام» داده بودند و با آن‌ها به تشخیص و درمان بسیاری از بیماری‌ها می‌پرداختند.