اول بررسی رژیم حقوقی رودخانه هیرمند در دوره پهلوی و دوم

زمینه و هدف: اختلافات میان ایران افغانستان در زمینه آب هیرمند باگذشت بیش از یک سده هنوز لاینحل باقی ‌مانده است. مطالعه رژیم حقوقی رودخانه هیرمند در دوره پهلوی اول و دوم می‌تواند زمینه مساعدی برای درک دقیق‌تری از اختلافات موجود میان ایران و افغانستان ارائه کند. بر همین اساس، هدف مقاله حاضر بررسی تطبیقی رژیم حقوقی رودخانه هیرمند در دوره پهلوی اول و دوم و تبیین توافقات صورت‌گرفته در این دوره به عنوان مبنای حل اختلافات کنونی و ارائه راهکار برای رفع اختلافات است.روش: مقاله حاضر توصیفی تحلیلی بوده و از روش کتابخانه‌ای استفاده ‌شده است. به همین منظور با مطالعه اسناد به روش کتابخانه‌ای تلاش شده رژیم حقوقی حاکم بر هیرمند تبیین شود.ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متن، صداقت و امانتداری رعایت شده است.یافته‌ها: در دوره پهلوی اول، معاهده‌ای منصفانه و با حق‌آبه نصف، نصف در سال 1317 با افغانستان منعقد شد که متاسفانه با اشغال ایران به سرانجام نرسید، اما در عصر پهلوی دوم معاهده آبی 1351 بین ایران و افغانستان منعقد شد که به مراتب نسبت به معاهده 1317 از حق‌آبه ایران کاسته شد و به 22 متر مکعب در ثانیه اکتفا شد که حتی آن نیز در سال‌های بعد از طرف دولت افغانستان تا به امروز به بهانه‌های مختلف رعایت نشده است.نتیجه‌گیری: با توجه به وضعیت نامساعد آب در استان سیستان و بلوچستان لازم است از سازوکارهای بین‌المللی بر مبنای معاهده آبی 1351 برای احقاق حق‌آبه ایران استفاده شود.

a comparative study of the legal regime of the hirmand river in the first andsecond pahlavi periods

background and aim: the differences between iran and afghanistan in the field of hirmand water havenot been resolved after more than a century. studying the legal regime of the hirmand river in the firstand second pahlavi periods can provide a favorable context for a more accurate understanding of thedifferences between iran and afghanistan. based on this, the purpose of this article is to compare the legalregime of the hirmand river in the first and second pahlavi period and to explain the agreements made inthis period as a basis for solving the current disputes and to provide a solution to resolve the disputes.methods: the current article is descriptive and analytical and the library method is used. for this purpose,an attempt has been made to explain the legal regime governing hirmand by studying the documents in alibrary method.ethical considerations: in this article, the originality of the text, honesty and trustworthiness arerespected.results: during the first pahlavi period, a fair treaty with the title of half, half was concluded withafghanistan in 1317, which unfortunately did not end with the occupation of iran, but in the secondpahlavi era, the blue treaty of 1351 was concluded between iran and afghanistan, which significantlyreduced iran's quota compared to the treaty of 1317 and it was limited to 22 cubic meters per second,which even in the following years, the afghan government has not complied with until now for variousreasons.conclusion: considering the unfavorable water situation in sistan and baluchistan province, it isnecessary to use international mechanisms based on the water treaty of 1351 to enforce iran's water rights.