چشم‌اندازی بر شاخصه‌های سلامت در گلستان سعدی

زمینه و هدف: آشنایی با آرا و نظرات حکیمان و اندیشمندان این مرز و بوم که به واسطه خوانش صحیح آثار آن‌ها میسر می‌گردد، نه‌تنها می‌تواند در ارتقای بینش، ژرف‌‌اندیشی و هویت‌پذیری شخصی ما به عنوان ایرانی مسلمان تاثیرگذار باشد، بلکه در تدوین و طراحی سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان متناسب با ویژگی‌های بومی، ملی و مذهبی ما در عرصه‌های مختلف نیز بسیار راهگشا است. از آنجایی که حصول و ارتقای سلامت انسان و جامعه از مهم‌ترین اهداف بشری در طول تاریخ بوده، مقاله حاضر به دنبال بررسی رویکرد یکی از بزرگ‌ترین حکمای ایرانی، یعنی شیخ اجل سعدی در خصوص سلامت جسم و روان آدمی و همچنین میزان اهمیت و پیوند این دو حیطه است.روش: این پژوهش با گردآوری داده‌ها به روش اسنادی کتابخانه‌ای بر مبنای کتاب گلستان سعدی به رشته تحریر درآمده است.ملاحظات اخلاقی: در تدوین این پژوهش اصل امانتداری و صداقت در استناد به متون مورد استفاده، اصالت منابع و پرهیز از جانبداری در مراجعه به متون یا تحلیل‌ها رعایت شده است.یافته‌ها: مقاله حاضر پس از تعریف سلامت، به استخراج روایات و مضامین مرتبط با سلامت تن و روان در کتاب گلستان سعدی پرداخته و 31 حکایت مرتبط با این موضوع را استخراج کرده است. این حکایات در حیطه سلامت تن به دو موضوع پرهیز از پرخوری و حفظ اعتدال طبع آدمی و در حیطه سلامت روان به دو موضوع سلامت روان خود (عبادت، تکریم خود، توکل، پرهیز از گناه، تفکر در نعمات الهی، مشورت، شکر نعمت و آخرت‌مداری) و سلامت روان دیگران (تکریم دیگران، انفاق، احسان، خوش‌خلقی، گذشت، تدبیر، تواضع و عیب‌پوشی) پرداخته‌اند.نتیجه‌گیری: این پژوهش نه‌تنها پیوند سلامت تن و روان از منظر سعدی را نشان می‌دهد، بلکه از یک طرف معتقد به برتری سلامت روانی نسبت به سلامت جسمانی است و از طرف دیگر حصول و ارتقای سلامت روان فرد را در گرو سلامت روان جامعه می‌داند.

health indicators from sa'di's point of view in golestan

background and aim: acquainting with iranian sages’ and thinkers’ opinions by correct reading theirworks, can not only be effective in improving our insight, deep thinking and personal identity acceptanceas iranian muslims, but also it is very helpful in formulating and designing policies and macro-planning inaccordance with our local, national and religious characteristics in various fields. since achieving andpromoting the health of man and society is one of the most important human goals throughout history, thisarticle seeks to examine the approach of one of the greatest iranian sages, sheikh ajl saadi, regarding themental and physical health, as well as the importance and connection between them.methods: this research has been written by collecting data in a document-library method based onsaadi's golestan.ethical consideration: during this research process, while referring to the mentioned context, not onlyhas it been tried that the principle of fidelity and loyalty as well as originality of resources to be taken inaccount, but it also has been tried to avoid bias in referring to the texts or analyzes.results: the present article has extracted narratives related to mental and physical health in saadi'sgolestan after the definition of health and has found 31 anecdotes related to this topic. in the area ofphysical health, these stories are related to the two issues of overeating and maintaining the moderation ofhuman nature and in the area of mental health, to the two issues of mental health (worship, self-respect,trust, avoiding sin and thinking about god's blessings, consultation, gratitude for blessings and theafterlife) and the mental health of others (respecting others, generosity, benevolence, good-naturedness,forgiveness, prudence, modesty and covering up faults).conclusion: this research not only shows the link between physical and mental health from saadi's pointof view; rather, on the one hand, he believes in the superiority of mental health over physical health andon the other hand, he believes that improvement of the individual's mental health depends on the mentalhealth of the society.