نقش ابن جزّار در توسعه دانش پزشکی و داروسازی مغرب اسلامی بررسی نقش و اقدامات ابن جزّار در توسعه دانش پزشکی و داروسازی مغرب اسلامی

زمینه و هدف: مسلمانان پس از ترجمه آثار اقوام دیگر، مطالعه علوم پزشکی را از قرن سوم قمری آغاز نمودند و هر سرزمینی از قلمرو پهناور آنان به سهم خود در رشد و بالندگی این میراث علمی کوشید. سرزمین مغرب اسلامی که از غرب سرزمین مصر تا سواحل اقیانوس اطلس را دربر می‌گرفت، در پرورش پزشکان و داروسازان بزرگ و تقدیم آثار و نتایج زحمات آنان به بشریت سهم عمده‌ای داشت. هدف از این پژوهش تبیین نقش ابن جزّار در توسعه دانش پزشکی و داروسازی مغرب اسلامی است.روش: روش این تحقیق توصیفی تحلیلی، کتابخانه‌ای و مبتنی بر داده‌ها و گزاره‌های تاریخی است و پس از فیش‌برداری از منابع و ماخذ تاریخی، به دسته‌بندی مطالب، تحلیل داده‌ها و نگارش مقاله اقدام شده است.ملاحظات اخلاقی: در پژوهش حاضر جنبه‌های اخلاقی مطالعه کتابخانه‌ای شامل اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.یافته‌ها: یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که ابن جزّار، طبیب و داروساز معروف مغربی، ضمن طبابت اهتمام فراوانی به تولید دانش پزشکی از طریق مطالعه و مقایسه آثار پزشکی متقدمین یونانی و تالیف آثار متعدد در حوزه دانش پزشکی، گیاه‌شناسی و داروسازی داشته است.نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش که از طریق پاسخ به پرسش‌های تحقیق حاصل شده است، نشان می‌دهد که ابن جزّار مغربی در اوضاع باثبات عصر فاطمیان رشد و نمو یافت و پیشه و حرفه خانوادگی‌اش که طبابت بود، او را به سوی این حرفه سوق داد. او ضمن طبابت، به داروسازی نیز به صورت تخصصی توجه داشت و موجبات تفکیک این علوم را فراهم آورد. ابن جزّار آثار ارزشمندی در زمینه‌های پزشکی و داروسازی از خود بر جای گذاشت و نقش مهمی در گسترش مرزهای علمی و تمدنی اسلام در حوزه علوم پزشکی داشت.

ibn jazzar’s role in development of medical and pharmaceuticalknowledge in islamic maghrib

background and aim: muslims studied medical sciences in the third century ah after translating theworks of other peoples and each land in their vast territory contributed to the growth and development ofthis scientific heritage. the islamic maghreb, which extended from the west of egypt to the shores of theatlantic ocean, played a major role in cultivating great physicians and pharmacists and presenting theworks and results of their efforts to humanity. this study aims to explain ibn jazzar’s role in thedevelopment of medical knowledge and pharmacy in islamic maghrib.methods: the method is descriptive-analytical, library and based on historical data and statements. afterreviewing historical sources and references, the materials was categorized, data analyzed and the articlewas written.ethical considerations: the ethical aspects of library research, including the originality of texts, honestyand trustworthiness, have been observed.results: the findings show that ibn jazzar, a famous moroccan physician and pharmacist, in addition topracticing medicine, paid attention to producing medical knowledge through studying and comparing themedical works of greek predecessors and writing numerous works in the fields of medical knowledge,botany and pharmacy.conclusion: the results which were obtained through answering the research questions show that ibnjazzar maghrib grew up in the stable conditions of the fatimid era and his family profession, which wasmedicine, led him to this profession. in addition to medicine, he also paid special attention to pharmacy,which provided the basis for the separation of these sciences. ibn jazzar left behind valuable works in thefields of medicine and pharmacy and played an important role in expanding the scientific andcivilizational boundaries of islam in the field of medical sciences.