بازتاب اجتماعی تاسیس مدرسه قابلگی؛ تغییر وضعیت اجتماعی زنان در دوره قاجار

زمینه و هدف: میزان برخورداری زنان از امکانات آموزشی، رفاه اجتماعی، بهداشت و سلامت به عنوان معیارهای وضعیت اجتماعی به عوامل گوناگونی مرتبط است. تاسیس مدرسه قابلگی نمایانگر جلوه‌ای از میزان اهمیت‌دادن به ‌سلامت زنان و تامین خدمات درمانی آن‌ها و بخشی از سیاست‌های اجرایی در راستای مدرنیته بود، اما تاکنون پیامدهای تاسیس این نهاد آموزشی و نقش آن در تغییر جایگاه اجتماعی زنان، در پژوهش مستقلی بررسی نشده است، لذا در این پژوهش بازتاب اجتماعی این مدرسه به عنوان یک نهاد آموزشی و فرهنگی و تاثیرگذار بر جایگاه زنان مورد بررسی قرار می‌گیرد.روش: این پژوهش با مراجعه به سفرنامه‌ها (برای فهم وضعیت عمومی زنان)، اسناد موجود در سازمان اسناد ملی ایران (درک اهمیت مدرسه) و نشریات عصر قاجار (شناخت تاثیر مدرسه و علمی شدن این حرفه) با روش توصیفی تحلیلی انجام شده است.ملاحظات اخلاقی: در پژوهش حاضر جنبه‌های اخلاقی شامل اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.یافته‌ها: تشکیل مدرسه قابلگی به عنوان نقطه عطفی در تاریخ تحولات علمی در عصر تقابل ایران و غرب، همزمان با آغاز بسیاری از تغییرات اجتماعی، به بهبود روند تعامل گفتمان سنتی و مدرن کمک کرد. فارغ‌التحصیلان این مدرسه، زمینه‌ را برای آگاه‌سازی، مشارکت و دستیابی زنان به جایگاه واقعی خود در نظام درمانی و آموزشی ایران، با تاکید بر سلامت مادران بهبود بخشیدند و به ارتقای وضعیت اجتماعی آنان در جامعه سنتی، اما خواهان مدرنیته کمک کردند. آن‌ها ضمن توجه به اهمیت حضور زنان ایرانی در عرصه آموزش، با تکیه ‌بر اینکه نادیده‌گرفتن آموزش آنان منجر به عدم کارایی نیمی از جامعه می‌شود، در تسریع روند آموزش زنان دخیل شدند.نتیجه‌گیری: تاسیس مدرسه قابلگی تجربه جدیدی در بطن جامعه آبستن مدرنیته بود که در جهت تولید دانش و ارائه راهکارهای مفید سبب تغییر وضعیت و جایگاه زن ایرانی گشت. این نهاد آموزشی در راستای ایجاد هویت پایدار، در شرایطی که نگرش‌های فرهنگی از پیچیدگی گسترده‌ای برخوردار بود، با تقویت اعتماد به‌ نفس و خودباوری، از طریق افزایش آگاهی‌های بهداشتی و دانش حقوقی سبب سامان‌دهی مطالبات اجتماعی زنان شد.

social reflection of midwifery school; a study of change of women’s social status in the qajar period

background and aim: the extent of women's access to educational facilities, social welfare and health as social status criteria is related to various factors. the establishment of the midwifery school was a manifestation of the importance of women's health and the provision of their medical services and part of the executive policies in line with modernity, but so far, the consequences of the establishment of this educational institution and its role in changing the women’s social status have not been investigated in independent research. therefore, in this research, the social reflection of this school as an educational and cultural institution and influencing the position of women is examined. methods: this research has been done by referring to travelogues (to understand the women’s general situation), documents available in the national records organization of iran (understanding the importance of the school) and qajar period publications (knowing the impact of the school and becoming scientific of this profession). ethical considerations: in this research, honesty& trustworthiness in the use ot sources have been respected. results: the establishment of midwifery school as a turning point in the history of scientific developments in the age of confrontation between iran and the west, at the same time as the beginning of many social changes, helped to improve the interaction process of traditional and modern discourse. graduates of this school improved the field for women's awareness, participation and achievement of their true position in iran's medical and educational system, emphasizing the mothers’ health and helped to improve their social status in a traditional but modern society. while paying attention to the importance of the presence of iranian women in the field of education, they were involved in accelerating the process of women's education, relying on the fact that ignoring their education leads to the inefficiency of half of the society. conclusion: the establishment of a midwifery school was a new experience in the heart of the modern society which changed iranian women’s status in order to produce knowledge and provide useful solutions. in order to create a stable identity, this educational institution organized women's social demands by strengthening self-confidence and self-belief, through increasing health awareness and legal knowledge.