شناخت، نحوه مصرف، منبع تهیه و اثربخشی گیاهان دارویی آرام‌بخش در کاهش استرس ناشی از شیوع اپیدمی بیماری‌های ویرال از دیدگاه مردم استان‌های مرکزی، خوزستان، چهار محال و بختیاری و اصفهان

زمینه و هدف: از گذشته تاکنون استفاده از گیاهان دارویی در درمان بسیاری از بیماری‌ها مورد توجه مردم بوده است. شیوع بیماری کووید-19 از دسامبر 2019 ممکن است منجر به ایجاد استرس و اضطراب به دلیل ناشناخته‌بودن آن شده باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی شناخت، میزان مصرف، منبع تهیه و اثربخشی گیاهان دارویی آرام‌بخش از دیدگاه مردم استان‌های خوزستان، اصفهان، مرکزی و چهار محال و بختیاری در کاهش استرس ناشی از شیوع اپیدمی کووید انجام شد.روش: پژوهش حاضر کاربردی و از نوع مقطعی تحلیلی است که در یک مقطع زمانی (بهار 1399 ش.) انجام شد. ابزار تحقیق پرسشنامه آنلاین محقق‌ساخته با 10 گویه عمومی و 23 گویه تخصصی و 12 گویه در خصوص نام گیاهان پرمصرف بود. پرسشنامه‌ها در چهار استان منتخب به صورت تصادفی توزیع و تجزیه و تحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزارspss 22  انجام شد.ملاحظات اخلاقی: در این پژوهش موازین مرتبط با اصول اخلاقی همچون محرمانه بودن، رضایت آگاهانه و آزادبودن شرکت‌کنندگان در همکاری و یا عدم همکاری در روند پژوهش رعایت گردید.یافته‌ها: یافته‌های آزمون تی تک‌نمونه‌ای نشان داد مهم‌ترین عامل در استفاده از گیاهان دارویی آرام‌بخش، اثربخشی آن‌ها در مقایسه با داروهای شیمیایی بوده است. طبق نتایج، استان سکونت بر گویه «گیاهان دارویی آرام‌بخش در کاهش استرس بحران کرونا در من اثر قابل توجهی داشتند.» تاثیر معنی‌داری داشت که مردم استان مرکزی بیشترین میانگین را به خود اختصاص دادند. زنجبیل (3.61)، آویشن (3.43) و دارچین (3.42) پرمصرف‌ترین گیاهان در بین مردم بود. به نظر می‌رسد علاوه بر هدف کاهش اضطراب، افزایش سیستم ایمنی نیز از دلایل مصرف این گیاهان بوده است که با نتایج آزمون تی نیز منطبق بود. همچنین یافته‌ها نشان داد که مردم عطاری‌ها را منبع اصلی تهیه گیاهان دارویی قلمداد کرده‌اند.نتیجه‌گیری: مردم استان‌های مختلف دارای شناخت متفاوتی از گیاهان آرام‌بخش بودند و از گیاهان مختلفی برای کاهش استرس ناشی از شیوع اپیدمی کرونا استفاده کردند.

recognition, consumption, source of preparation and effectiveness ofsedative medicinal plants in reducing stress caused by the epidemicof viral diseases from the point of view of the people of markazi,khouzestan, chaharmahal and bakhtiari and isfahan provinces

background and aims: since the past, the use of medicinal plants in the treatment of many diseases has attractedpeople's attention. the outbreak of the covid-19 disease since december 2019 may have led to stress and anxietydue to its unknown nature. the present study aims to investigat the recognition, amount of consumption, source ofpreparation and effectiveness of sedative medicinal plants in reducing stress caused by the spread of this diseasefrom the perspective of the people of khouzestan, isfahan, markazi and chaharmahal and bakhtiari provinces.method: the present research is an applied cross-sectional-analytical type that was conducted at one point in time(spring 2019). the research tool was a researcher-made online questionnaire with 10 general items, 23 specializeditems and 12 items regarding the names of commonly used plants. questionnaires were randomly distributed in fourselected provinces. data was analysed by spss 22 software.ethical considerations: in this study, criteria concerned with moral principles as confidentiality, personalsatisfaction and freedom of participants in cooperation or non-cooperation during the study process have beenobserved.findings: the findings of one-sample t-test showed that the most effective factor in the use of sedative medicinalplants was the preference for the use and therir effectiveness compared to chemical drugs. the results showed thatthe residence province had a significant effect on the itemsedative medicinal plants had a significant effect in reducingthe stress of the corona crisis in me and the people of the markazi province had the highest average. ginger (3.61),thyme (3.43) and cinnamon (3.42) were the most consumed herbs among the people, which seems that in addition tothe goal of reducing anxiety, increasing the immune system was also one of the reasons for using them which is alsoconsistent to the results of t -test. also, the findings showed that people considered attari as the main source of supply.conclusion: people in different provinces had different knowledge of sedative plants and used them to reduce thestress of this disease.