روند انتقال دستاوردهای علم طب به جهان غرب در عصر عباسی بر مبنای نظریه پخش

زمینه و هدف: از جمله دستاوردهای مهم تمدن اسلامی، پزشکی در قالب آموزه‌هایی است که به طب اسلامی موسوم است. طب در تمدن اسلامی به ویژه در عصر عباسی (656-132 ق.) از پیشرفت زیادی برخوردار گشت و دستاوردهای بزرگ و قابل تاملی به همراه داشت و جهان غرب هم‌عصر آن از طرق متعدد، بهره‌وری از این دستاوردها را با جدیت دنبال نمود. در پژوهش پیش رو تبیین و تحلیل پیشرفت‌های دانش پزشکی در عصر عباسی و راه‌های انتقال آن به مغرب‌زمین بر اساس «نظریه پخش» به عنوان چهارچوب نظری مورد مطالعه قرار گرفته است.روش: در این پژوهش از شیوه کتابخانه‌ای برای جمع آوری داده‌ها و از روش تاریخی مبتنی بر رویکرد توصیفی تحلیلی استفاده شده است.ملاحظات اخلاقی: در این پژوهش اصل امانتداری و صداقت استناد به متون مورد استفاده، اصالت منابع و پرهیز از جانبداری در مراجعه به متون یا تحلیل‌ها، رعایت شده است.یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهد دانش پزشکی جزء اولین علومی بود که جهان اسلام بر اساس داده‌های پزشکی ایران، هند و یونان آن را فراگرفت و سپس به بهترین نحو ممکن آن را توسعه و به جوامع دیگر انتقال داد.نتیجه‌گیری: بر اساس «نظریه پخش» مبدا تاثیرگذار در عرصه دانش طب در عصر عباسی، جهان اسلام و مقصد تاثیرپذیر، اروپا و جهان غرب در نظر گرفته شده و راه‌ها و کانال‌های انتقال در کنار موانع آن ذکر شده است. روند انتقال این دستاوردها به مغرب‌زمین می‌توانست از طریق جنگ‌ها، انتقال جغرافیایی و یا دسترسی به متون اسلامی و ترجمه آن‌ها صورت پذیرد.

the process of transferring medical science achievements to the western world in the abbasid era based on diffusion theory

background and aim: among the important achievements of islamic civilization is medicine in the form of teachings known as islamic medicine. medicine in the islamic civilization, especially in the abbasid era (132-656 ah), enjoyed great progress and brought great and remarkable achievements. at the same timewestern world, in many ways, pursued the efficiency of these achievements seriously. in current research, the explanation and analysis of the progress of medical science in the abbasid era and the ways of its transmission to the west have been studied based on the diffusion theory as a theoretical framework. methods: in this research, the library method was used to collect data and the historical method based on descriptive-analytical approach was used. ethical considerations: in this research, the principles of trustworthiness and honesty of citing the used texts, originality of sources and avoiding bias in referring to texts or analyzes have been observed. results: the findings show that medical knowledge was one of the first sciences that the islamic world learned based on the medical data of iran, india and greece and then developed it in the best possible way and transferred it to other societies. conclusion: according to the diffusion theory, the islamic world was the influential source in the field of medical knowledge in the abbasid era and the influential destination was europe and the western world and the ways and channels of transmission were mentioned along with its obstacles. the process of transferring these achievements to the west could be done through wars, geographic transfer, or access to islamic texts and their translation.