نقش خاندان آل عباد در شکوفایی دانش پزشکی در عصر زرین تمدن اسلامی

زمینه و هدف: در عصر زرین تمدن اسلامی و در ذیل نهضت علمی جهان اسلام، پزشکان بزرگی برخاستند. تعدادی از نامداران پزشکی آن عصر، از اعضای خاندان مسیحی آل عباد بودند که بی‌تردید خدمات و آثار ارزشمند آنان در علوم پزشکی و سایر دانش‌ها در سرزمین‌های اسلامی و حتی اروپا تاثیر شگرفی برجای گذاشته است. هدف این پژوهش معرفی پزشکان آن خاندان و بررسی خدمات آنان به دانش پزشکی در تمدن اسلامی است، هرچند تاکنون‌ محققین داخلی و خارجی تحقیقاتی درباره بعضی از نامداران این خاندان انجام داده‌اند، پژوهش حاضر نیز می‌تواند به نوبه خود برخی از مجهولات ذهنی محققین درباره این خاندان را آشکار سازد.روش: این پژوهش با نگرش تاریخی مبتنی بر گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای انجام گردیده است. روش تحقیق این مقاله از نوع توصیفی تحلیلی است، این‌گونه که پس از فیش‌برداری منابع و ماخذ تاریخی به دسته‌بندی مطالب، تحلیل داده‌ها و نگارش مقاله اقدام شده است.ملاحظات اخلاقی: در پژوهش حاضر جنبه‌های اخلاقی مطالعه کتابخانه‌ای شامل اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.یافته‌ها: بررسی‌ها نشان می‌دهد که دانش پزشکی در میان خاندان آل عباد از جایگاه والایی برخوردار بوده است. ابواسحق بزرگ خاندان آل عباد در شهر حیره با تاسیس داروخانه و دارالطب به حرفه داروسازی و طبابت اشتغال داشت و با تشویق فرزندان و نوادگانش به ادامه این حرفه، آنان را به انجام فعالیت داروسازی، تحصیل علم پزشکی و تالیف و ترجمه آثار پزشکی تشویق و ترغیب می‌نموده است.نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق نشان می‌دهد که از بطن خاندان آل عباد، پزشکان برجسته‌ای برخاسته‌اند که دارای ویژگی‌ها و امتیازات مهمی از جمله تسلط به زبان‌های یونانی، سریانی، عربی و فارسی، علاقمند به پژوهش، تالیف، ترجمه و آزمایش‌های عملی در پزشکی بوده‌اند. اکثر پزشکان خاندان آل عباد در دانش عمومی پزشکی تبحر داشتند و در چشم‌پزشکی نیز حاذق بوده و معمولاً اخلاق پزشکی را نیز رعایت می‌نموده‌اند.